چکیده:
سوگند به عنوان یکی از ادله قانونی احصاء شده در قانون مدنی و قانون آئین دادرسی مدنی، علاوه بر همه قیودی که از شخصیت طرفین دعوا نشات می گیرد و رعایت آنها کاهش کارایی سوگند را به دنبال دارد، با محدودیت های موضوعی فراوانی روبه روست. بخشی از این شرایط از ویژگی های خود سوگند به عنوان دلیل معنوی، پایانی و تنها اثبات ادعا، سرچشمه می گیرد. سوگند دلیلی تشریفاتی، تنها و مخصوص طرفین است که فقط طرف دعوای معتقد به خداوند امکان اتیان آن را دارد. قائم به شخص بودن و انتساب عمل موضوع سوگند، مباحث جالب و پیچیده ای را به وجود می آورد. علاوه بر این با بررسی دعاویی که سوگند در آنها قابل استفاده است، می توان نتیجه گرفت که به رغم تغییرات قانونی هنوز در اصل، سوگند در دعاوی ای کاربرد دارد که شهادت شهود می تواند آنها را اثبات کند و چنین دعاوی ای در مقایسه با دعاوی قابل اثبات با سوگند کم نیستند. برخی از دعاوی نیز به دلیل ضرورت اثبات آنها با دلایل خاص به وسیله شهادت شهود و سوگند اثبات نمی شوند و شناخت آنها اهمیت عمده ای دارد.
خلاصه ماشینی:
"مصادیق استثنایی در دو حالت استثنایی،سوگند با وجود دلیل یا دلایل در پرونده کاربرد پیدا میکند: الف)سوگند تکمیلی:براساس شق اخیر بند(ب)مادۀ 230 قانون آئین دادرسی مدنی که در قسمت آخر مادۀ 277 همان قانون نیز تکرار شده است:«چنانچه برای خواهان امکان اقامۀ بنیۀ شرعی نباشد میتواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمۀ یک سوگند ادعای خود را ثابت کند».
در دعوایی که وارث به عنوان مدیون یا متعهد اولیه و نه قائم مقام متوفا،طرف دعوا قرار گرفته است این سوگند قابل استفاده ممکن است چنین تصور شود که امکان تقاضای سوگند از مقر له توسط اقرارکننده(در اقرار مرکب غیرمرتبط موضوع مواد 1283 و 1334 قانون مدنی)نیز استثناء بر قاعدۀ تنها بودن دلیل سوگند،است ولی این تلقی نادرست است زیرا در این حالت مقر له در مقام مدعی علیه(جزء ادعایی اقرار مرکب مرتبط از سوی مقر)قرار دارد و مقر برای اثبات ادعای خود هیچ دلیلی ندارد.
براساس این برای تشخیص مواردی که سوگند استظهاری مورد و جایگاه دارد باید بررسی نمود که در چه حقوقی«قائم مقامی عام ورثه»مصداق دارد؟بنابراین دعاوی مالی%02967SHPG029GG029G% که در آن تعهدات قائم به شخص متوفا مطرح است مانند انجام عمل جراحی،نوشتن یک کتاب (محمدی،1383،ص 186)یا الزام به اجرای تعهداتی که با فوت متوفا زائل شدهاند(کاتوزیان، 1376،ص 167؛صفایی،1383،ص 167)مانند عقود جایز،سوگند استظهاری نیاز نیست،زیرا دعوا قابلیت اجابت ندارد تا در فرض ادای سوگند،حکم به انجام آن داده شود."