خلاصه ماشینی:
"در کنار صفتهای گوناگون و البته تهدیدهای جهانی که برای سدهی 12 میلادی برشمردهاند،یکی هم بحران شهرنشینی (Urbanization Crisis) است؛بحرانی که مانند دیگر بحرانها،ریشه در تجربیات شکوهمند گذشتهی انسان دارد و اگر انصاف دهیم،از آنجا که ایرانزمین،جزو خاستگاههای شهرنشینی است و ایرانیان از پیشگامان ساخت شهر و زندگی مدنی بودهاند، به راستی که ما هم باید برای آن بحران خود را آماده کنیم و این اقدام بایستی از مسیر پژوهش در تاریخ شهر و زندگی شهری آغاز شود؛کاری سترگ که پژوهشگران عرصهی تاریخ را به خود میخواند.
پیدایش و بالندگی شهر و شکوفایی شهرنشینی در گسترهی جغرافیای طبیعی و تاریخی ایرانزمین، متأثر از عوامل طبیعی،اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و فرهنگی گوناگونی بوده است که با درنظر گرفتن این عوامل در حوزههای گوناگون علمی مانند جغرافیا(طبیعی و انسانی-شهری و روستایی)،تاریخ،جامعهشناسی،علوم اقتصادی،سیاسی و...
مجموعه مقالات شهرهای ایران به کوشش محمد یوسف کیانی در چهار جلد، از مهمترین آثار پژوهشی است که به ویژه در بررسی ساخت شهر در ایران و کالبد شهرها منتشر شدهاند.
اگرچه موضوع رساله،اقتصاد شهری در دورهی سلجوقیان است اما کلیاتی که دربارهی تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران تا (به تصویر صفحه مراجعه شود) قلعه هودر-طبس مسألهی اساسی این است که شهرهای امروزی در این سرزمین دیرپا،ریشه در کهن شهرهای گذشته دارند و هنوز به رغم رخنه کردن زندگی صنعتی درمیان شهرهای کوچک و بزرگ ایران، بنیانهای زندگی شهری را با ریشهی چندین هزار سالهاش میتوان مشاهده کرد.
یوسفیفر،شهرام،ساختار اقتصاد شهری در ایران دوره سلجوقیان،پایاننامهی دورهی دکتری گروه تاریخ،به راهنمایی اللهیار خلعتبری،دانشگاه شهید بهشتی،2831:این پایاننامه با این مشخصات منتشر شده است:یوسفیفر،شهرام،جستارهایی در مناسبات شهرنشینی دورهی سلجوقیان(تهران:پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی،9831)."