چکیده:
از آغاز قرن گذشته،در کنار آن دسته از ادیبانی که ادبیات را از طریق متون ادبی بررسی کردهاند،گروهی دیگر سعی کردند ادبیات را به منزلهء حادثهای در نظر گیرند که در زبان رخ میدهد.این گروه برای بررسی چگونگی آفرینش ادبی،از ابزارهای زبانشناسی مدد گرفتهاند و روشهایی را در بررسی و تحلیل ادبیات به دست دادهاند که دیگر نمیتوانند نادیده انگاشته شود؛اگرچه استفاده از امکانات ساختگرایی در زمینهء ادبیات و بررسی ویژگیهای آن،گام نخستین را میپیماید،بازده آن تاکنون چشمگیر بوده است؛البته این شیوه از مطالعات،در ایران هنوز بسیار نوپاست و به چند مقاله و کتاب محدود میشود.در این مقاله به بررسی سابقهء این نوع مطالعات و دستاوردهای آن پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"پیشینهء مطالعات زبانشناختی ادبیات فارسی محمد امین ناصح* محمد رضا اروجی چکیده از آغاز قرن گذشته،در کنار آن دسته از ادیبانی که ادبیات را از طریق متون ادبی بررسی کردهاند،گروهی دیگر سعی کردند ادبیات را به منزلهء حادثهای در نظر گیرند که در زبان رخ میدهد.
این گروه برای بررسی چگونگی آفرینش ادبی،از ابزارهای زبانشناسی مدد گرفتهاند و روشهایی را در بررسی و تحلیل ادبیات به دست دادهاند که دیگر نمیتوانند نادیده انگاشته شود؛اگرچه استفاده از امکانات ساختگرایی در زمینهء ادبیات و بررسی ویژگیهای آن،گام نخستین را میپیماید،بازده آن تاکنون چشمگیر بوده است؛البته این شیوه از مطالعات،در ایران هنوز بسیار نوپاست و به چند مقاله و کتاب محدود میشود.
1-مطالعات ادبی-زبانشناختی در غرب از آغاز قرن گذشته،در کنار آن دسته از ادیبانی که ادبیات را از طریق متون ادبی مورد بررسی قرار دادهاند،گروهی دیگر سعی بر آن داشتهاند تا ادبیات را به منزلهء حادثهای در نظر گیرند که در زبان رخ میدهد.
با بررسی تطبیقی مطالعات ادبی-زبانشناختی اسلامی و غربی،در مجموع میتوان گفت که مطالب کتابهای بلاغت اروپایی از طبقهبندی منظمتری برخوردار است؛ولی آنچه در میان مسلمانان به عنوان فنون بلاغت مطرح بود،با موشکافی بیشتری مورد تبیین قرار گرفته است.
تقریبا در همان دوره،شفیعی کدکنی و حقشناس نیز هر یک تحقیقات زبانشناختی قابل توجهی در باب قافیه به دست داده و پژوهشی از ثمره هم، نشاندهندهء شیوهء به کارگیری ابزارهای زبانشناسی از طریق تحلیل آوایی در سبکشناسی ادبی بوده است.
شاید بتوان گفت نخستین بررسی زبانشناختی برای تعیین گونههای زبان ادب و ارائهء تمایزی میان آنها در حوزهء ادبیات فارسی،از سوی حقشناس به دست داده شده است."