چکیده:
جنبشهای مشروطهخواهی،ملتگرایی و استقلالجویی در اروپای نیمه دوم سدهء 19 به اوج خود رسید.این جنبشها ملتهای گوناگونی را درگیر کرد.این نکته که همهء این جنبشها به همراه انقلاب 1905 م،روسیه بر انقلابیون مشروطهخواه ایرانی تأثیرات شگرفی داشته است،تقریبا مورد اتفاق نظر همهء محققین برجستهء تاریخ مشروطیت است.اما به نظر میرسد یک جنبش است که کمتر دربارهء تأثیرات آن در انقلاب مشروطه ایران سخن رفته و آن جنبش وحدتخواهی و استقلالطلبی ایتالیاست. در این پژوهش برای ورود به بحث اصلی،نخست شمهای از روابط ایران وایتالیا در عصر قاجار و سپس تأثیر جنبش وحدتخواهی و استقلالطلبی ایتالیا بر انقلاب مشروطیت ایران مورد بررسی قرار میگیرد.در این راستا،ضمن بررسی چگونگی الهام گرفتن برخی از اندیشمندان صاحب نام مشروطیت ایران از این جنبش،به این مسأله پرداخته شده است که بزرگترین منبع نظری و مورد وثوق مدافعین مشروطهخواه،کتاب مشهور«تنبیه الامه و تنزیه الملة»آیت الله نایینی است که با یک واسطه از اندیشههای یکی از برجستهترین اندیشه گران ایتالیایی،به صورت گستردهای متأثر بوده است.
خلاصه ماشینی:
"در این پژوهش برای ورود به بحث اصلی،نخست شمهای از روابط ایران وایتالیا در عصر قاجار و سپس تأثیر جنبش وحدتخواهی و استقلالطلبی ایتالیا بر انقلاب مشروطیت ایران مورد بررسی قرار میگیرد.
7 در حقیقت،آغاز روابط سیاسی میان ایران و ایتالیا را باید سرآغازی نو برای توجه دو کشور به فرهنگ و ادب یکدیگر تلقی کرد،که تاکنون دربارهء ایران،در مغرب زمین صورت گرفته بود و آن ترجمهء کامل شاهنامهء فردوسی به زبان ایتالیایی است.
10ایتالیا و جنبش مشروطیت ایران جنبشهای مشروطهخواهی،ملیگرایی و استقلالطلبی در اروپای نیمهء دوم سدهء 19 به اوج خود رسید و این جنبشها ملتهای گوناگونی را درگیر کرد.
صاحب نظران تاریخ مشروطه،مانند استاد فقید دکتر عبد الهادی حائری معتقد است که جنبشهای اروپایی،آسیایی و آفریقایی که در این دوران صورت پذیرفت،به عنوان عوامل خارجی در ایجاد زمینههای فکری میان روشنفکران و مردم ایران،در به وجود آمدن جنبش مشروطیت حائز اهمیت بوده است.
از دیگر مواردی که میتوان به تأثیر جنبش متخصص تاریخ مشروطه ایرانی اشاره کرد،این است که دکتر عبد الهادی حائری متخصص تاریخ مشروطیت ایران از دو تن از ایرانیان به نامهای«میر تاح گرمردودی»و«آجردانباشی»یاد میکند که در هنگام جنبش وحدتطلبی ایتالیا در این کشور حضور داشتند و از نزدیک شاهد این جنبش بودند.
17 بالاخره آخرین مورد و در واقع مهمترین موردی که میتوان دربارهء تأثیر جنبش وحدتطلبی ایتالیا ذکر کرد،این نکته است که حائری دربارهء ریشههای فکری انقلاب مشروطه در کتاب خود«تشیع مشروطیت در ایران» به آراء و افکار آیت الله نائینی به عنوان بزرگترین مدافع نظری جنبش مشروطیت در جناح روحانیون میپردازد."