چکیده:
در سال ۴۱ هتی» معاویه به حکومت سرزمینهای اسلامی دست یافت. خلافت آمویان با مرکزیت دمشت آغاز شد و نا سال ۱۳۲ هت ۱۴ خلیفة اموی ٩۱ سال هجری قمری حکومت کردند. «ولایت جبال» ولایت مرزی و بخش کوچکی از قلمرو وسیع این حاکمیت موروتی بود و همدان» ری و اصفهان از زمان قدیم بزرگترین شهرهای این ولایت بودند. در دورة امویانء تشکیلات ایران از بینالنهرین (کوفه و بصره) اداره میشد و امیران کوفه و بصره از سوی خلیفه منصوب می- شدند. این پژوهش میکوشد نوع حکومتداری امویان در این منطقه (ولایت جبال) و اوضاع سیاسی اموی چه تاثیری در این منطقه داشته است. در این پژوهش» سوال اصلی این است که نحوة حکومت داری اعراب در ایالت عرای عجم در دوران اموی چگونه بوده است؟ یافتههای این پژوهش., مبتنی بر روش کتابخانهای با رویکرد توصیفی تحلیلی» نشان میدهد این ولایت که مردمانش در دورة پیشین از خاندانهای قدرتمند و با تفوک ساسانی بودند ی ورود مسلمانان دسنخوش تغییر شد نا جایی که خلفای اموی و امیرانشان در بصره وکوفه, شهرهای این ولایت را در قبال انجا مکاری به اعراب مسلمان پاداش میدادند. همچنین لولایت جبال» همواره مات راز حضور مخالفان حکومت بنیامیه در شهرهایش بود. مهاجرت خاندان اشعریان در سال ۸۲ هق. به قم از جمله آنهاست. افراد این خاندان با همراه شدن در دو قیام مختار و بنی عباس که به ولایت جبال کشیده شد.ء علیه آمویان مبارزه کردند.
Muawiya reached the rule of Islamic lands, in the year 41 A.H. The Umayyad
caliphate began with the center of Damascus, and until the year 132 A.H., 14 tribes
of the Umayyad ruled 91 years of the Ages. The Jebal province was a border region
and a small part of the vast territory of this heritocracy And Hamedan, Ray and
Isfahan have been the largest cities of the province since ancient times. During the
Umayyad period, Iran's organizations are governed by Mesopotamia (Kufa and
Basra) and the emirates of Kufa and Basra were appointed by the Caliphate. This
research attempts to determine the type of Umayyad governance in the region (Jebal
province) and the political situation in the province from 41 to 132 A.H. To examine
and determine what impact the policies of the Umayyad Caliphs have had in this
area. In this research, the main question is, how was the rule of the Arabs in the
province of Ajm during the Umayyad period? The findings of this research are
based on a library method with a descriptive-analytical approach, this province,
whose people in the past were powerful and influential Sassanian families, the
arrival of Muslims has changed. The Caliphs of Umayyad and their rulers in Basra
and Kufa rewarded the cities of Jebal to Muslim Arabs. Also, Jebal province has
always been affected by the presence of opposition members of the Bani Umayyah
government in their cities. Immigration of the Ash'rian family in the year 82 A.H. to
Qum is an example of such a policy. In the Jebal province, the people of this family
joined the two uprisings of Mokhtar and Bani Abbas and fought against the
Umayyads.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله به بررسي حکومت داري امويان در «ولايت جبال » ميپردازد منطقه اي که سير تغيير و تحول آن در جغرافياي تاريخي سياسي ايران گسترده بوده و در ادوار مختلف در تقسيم بنديهاي مختلف حکومتي قرار گرفته بود و با نبرد سرنوشت ساز فتح الفتوح در نهاوند، محل سقوط دولت ساساني بود.
مورد بررسي قرار دهد و مشخص نمايد سياست هاي خلفاي اموي چه تأثيري در اين منطقه داشته است ؟ با توجه به نقشي که اين ولايت و مردمان آن در دوره هاي پيشين داشته ، با حاکميت امويان چه تغييراتي در منطقه ايجاد شد؟ حاکمان اين منطقه چگونه انتخاب ميشدند؟ عملکرد و اقدامات اميران کوفه و بصره به عنوان مراکز حکومت بر ايران و اين منطقه ، چه تأثيري بر ولايت جبال داشت ؟ جغرافياي تاريخي ولايت جبال در سراسر دورة خلفاي راشدين ، بنياميه و سپس در دورة بني عباس همان اصطلاحات دورة ساساني را در سازمان اداري و مالياتي به کار ميبردند و هر ناحيه را استان ميگفتند و هر استان به چند «تسو١» تقسيم ميشد که تقريبا معادل با بخش هاي امروز باشد (نفيسي، ١٣٨٧: ٣٢١).
ري که اشپولر آن را مرکز ولايت جبال ميداند (اشپولر، ١٣٦٩، ج ٢: ٦٨-٦٩) در آن زمان جزء اقطاع خاندان مهران بود (زرين کوب ، ١٣٨٤، ج ٢: ٢١) که با خيانت «زينبي ابوفرخان » از اهالي اين شهر، به تصرف اعراب مسلمان درآمد و از آن پس فرخان از سوي مسلمانان به مرزباني ري گماشته شد (طبري، ١٣٥١: ٤٢٢-٤٢١؛ ابن خلدون ، ١٣٦٣، ج ١: ٥٤٥-٥٤٦).