چکیده:
یکی از اقسام استئناءه استثنای مفرغ است. از اسم این نوع استئناء مشخص است که چیزی از اجزاء کلام باید حذف
(فارغ) شود. با بررسیهای صورت گرفته فهمیده میشود که «مفرغ» اصطلاح برای عامل است که از معمول خود (مستفنی
منه) به دلیل حذف از عمل کردن در آن فارغ شده است. (چرایی حذف باید در امور بلاغی بحث شود.) البته با توجه به
فایدهی؛ هر محذوفی نیازمند دلالت کنندهای بر خودش است؛ میبایست دنبال دلالت کننده باشیم. و از این جهت که
مستئنی باید از جنس مستغنی منه و زیرمجموعه آن باشده, مستئنی بهترین دلالت کننده است؟ زیرا هم نشان دهندهی جنس
مستغئنی منه و هم متعدد بودن آن است. در استئنای مفرغ، کلام باید غیر موجب باشد. البته در کلام موجب هم میتواند
باشد؛ لیکن با وجود قرینهای که محدود کننده دایره کلام باشدء مانند: «ضربت ال« زیدا» این کلام یا قرینه دارد یا نهء در
صورتی که قرینه نداشته باشد میبایست تمام افراد جهان را زده باشد به استثنای زید؛ لیکن در صورت وجود قرینهء دایرهی
افراد محدود میشود و این مشکل پیش نمیآید.
در این مقاله منابع متعددی در مورد استفناء بررسی میشود؛ لیکن به دلیل وجود مطالب تکراری، از ذکر همهی آنها
پرهیز شده است.
One of the categories of exception is gunmetal exception. It is
clear form the name of the type of exception that that something
should be removed from the parts of speech. The surveys found that
gunmetal is the term for agent, that is graduated from his usual (exceptional
me) due to the elimination of the practice (why removal
should be discussed in the rhetorical) however due to the advantage,
each blacked out requires a signifier on his own, you should be
looking signifier and hence the exceptional should be made from
exceptional me and its subsidiary, exceptional is the best signifier.
Because represents genus of exceptional me and its multiple. In
gunmetal exception word must be non-cause, of course cause can
be also in the word. However despite symmetry that restricting the
circle of word such as hit only zaida; this words symmetrically or
not, if that is not symmetric must hit all people of the world except
zaida; but if there is symmetry, limited circle of people and this
problem will not occur. In this article, numerous sources checked
about exception. But because of duplicate content, mentioning all of
them have been avoided.
خلاصه ماشینی:
البته در کلام موجب هم مي تواند باشد؛ ليکن با وجود قرينه اي که محدود کننده دايره کلام باشد، مانند: «ضربت الا زيدا» اين کلام ، يا قرينه دارد يا نه ، در صورتي که قرينه نداشته باشد مي بايست تمام افراد جهان را زده باشد به استثناي زيد؛ ليکن در صورت وجود قرينه ، دايره ي افراد محدود مي شود و اين مشکل پيش نمي آيد در اين مقاله منابع متعددي در مورد استثناء بررسي مي شود؛ ليکن به دليل وجود مطالب تکراري ، از ذکر همه ي آن ها پرهيز شده است ..
و با توجه به اين نکته ، غالب در ايجاب ، عدم استقامه المعني بر عموم است ، زيرا که اشتراک جميع افراد جنس در انتفا، تعلق فعل به آنها و مخالفت کردن يکي ، آن را غالب است و اما اشتراک جميع افراد در تعلق گرفتن فعل به آنها و مخالفت کردن يکي آن را،کم است ؛ همانطور که در مثال مذکور به دليل اينکه فرقي بين (قرات الا يوم کذا) و (ضربني الا زيد) نيست ، مگر به خاطر «ظهور» قرينه دلالت کننده بر بعض معين از مستثني منه در مثال اول و عدم «ظهور» وجود همين قرينه در مثال دوم ؛ پس اگر در مثال دوم هم قرينه ظاهري که دلالت براين بعض معين کند در اين نوع مثال هم استثناي مفرغ جايز است ؛ ولي غالب در موجب ، عدم يافتن قرينه است .