چکیده:
یکی از مهمترین و در واقع اصلیترین عنصر مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران، بحث ولایت مطلقه فقیه است که در برقراری حکومت اسلامی و منابع فقه تشیع از اساسیترین ارکان نظام اسلامی محسوب میشود و از اهمیت به سزایی برخوردار است. اهمیت موضوع از آن جهت بیشتر مورد توجه قرار میگیرد، که برخی خواسته یا ناخواسته با طرح موضوعات مختلف سعی دارند ولایت مطلقه فقیه را به عنوان حکومتمطلقه و به صورت یک نظریه حکومتی که در عصر معاصر مطرح شده است، و نه به عنوان یک حکومت ریشهدار در اصل اسلام و فقه شیعه اثنی عشری معرفی نمایند و آن را به عنوان یک حکومت مستبدانه و عاری از حکومتداری اسلامی به مردم نشان دهند. در این پژوهش با عنایت از فرمایشات حضرت امام خامنهای (مدظله العالی) سعی شده است به بیان ویژگیهای عنصر ولایت مطلقه فقیه و اینکه این ولایت، دنباله همان ولایت خدا و پیغمبر او و امامان معصوم (ع) هست که در زمان غیبت حضرت حجت (عج) به فقیه جامع الشرایط میرسد، همچنین شرایط احراز شخص ایشان و فرق ولی مطلقه فقیه با استبداد بر اساس احکام اسلامی و با عنایت به اصل مردم سالاری دینی پاسخ داده شود. در واقع، ولایت فقیه به معنای حاکمیت مجتهد جامعالشرایط در عصر غیبت است و شعبهای است از ولایت ائمه اطهار «علیهم السلام» که همان ولایت رسول الله «صلی الله علیه وآله» میباشد. ولایت فقیه و رهبری جامعه و اداره کردن شئون اجتماعی در هر عصر و زمان از ارکان مذهب حقه اثنیعشری است و ریشه در اصل امامت دارد. و بر اساس مذهب شیعه همه مسلمانان باید از اوامر ولائی ولی فقیه اطاعت نموده و تسلیم امر و نهی او باشند، و این حکم شامل فقهای عظام و مقلدین آنها هم میشود. اطاعت از دستورات حکومتی ولی امر مسلمین بر هر مکلفی ولو این که فقیه باشد، واجب است. و برای هیچ کسی جایز نیست که با متصدی امور ولایت به این بهانه که خودش شایستهتر است، مخالفت نماید. این در صورتی است که متصدی منصب ولایت از راههای قانونی شناخته شده به مقام ولایت رسیده باشد. ولی در غیر این صورت، مساله به طور کلی تفاوت خواهد کرد. این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسنادی که از روشهای کیفی محسوب میشود اصل ولایت مطلقه فقیه را از دیدگاه امام خامنهای «مدظله العالی» مورد تحلیل و بررسی قرار داده و به بیان ویژگیهای مختلف آن میپردازد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش با عنایت از فرمایشات حضرت امام خامنهای (مدظله العالی) سعی شده است به بیان ویژگیهای عنصر ولایت مطلقه فقیه و اینکه این ولایت، دنباله همان ولایت خدا و پیغمبر او و امامان معصوم (ع) هست که در زمان غیبت حضرت حجت (عج) به فقیه جامع الشرایط میرسد، همچنین شرایط احراز شخص ایشان و فرق ولی مطلقه فقیه با استبداد بر اساس احکام اسلامی و با عنایت به اصل مردم سالاری دینی پاسخ داده شود.
علاوه بر این با بیان شرایط احراز جایگاه ولی مطلقه فقیه از دیدگاه امام خامنه ای (مدظله العالی) بر مبنای شریعت و قوانین الهی و همچنین نقش مردم در پذیرش شخص ولی فقیه به عنوان حاکم اسلامی است و در ادامه سعی شده است به تفاوت موجود بین عنصر ولی مطلقه فقیه با حکومت مطلقه که در واقع همان استبداد و خودکامگی است پاسخ داده شود.
این پژوهش با استفاده از روش تحلیل اسنادی که از روشهای کیفی است ولایت مطلقه فقیه را از دیدگاه امام خامنهای (مدظله العالی) با استفاده از کتب و سخنرانیهای ایشان، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است و دیدگاه ایشان را درباره لزوم وجود ولی مطلقه فقیه در جامعه اسلامی و همچنین نوع حکومت داری و زعامت کل جامعه و حدود اختیارات رهبری ودر نهایت، ارتباط ولایت مطلقه فقیه با مردم سالاری دینی نقش مردم در چگونگی انتخاب و پذیرش ایشان و مرزبندی آن با استبداد را بیان میکند.