چکیده:
بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، قانون گذار در راستای اسلامی کردن قوانین کیفری در «قانون حدود، قصاص و مقررات آن» مصوب ۱۳۶۱ با الهام از منابع فقهی، اصطلاح «کار نوعا کشنده» را به کار می گیرد و مقرر می دارد در مواردی که عمل نوعا کشنده است، قتل ارتکابی عمدی است؛ هرچند مرتکب قصد قتل نداشته باشد. از منظر اصول مسلم حقوق کیفری، امکان تحقق قتل عمدی بدون داشتن قصد قتل محال است. به همین دلیل، این شیوه جرم انگاری، انتقاد برخی حقوق دانان را برانگیخت. قانون گذار در سال ۱۳۹۲ در صدد اصلاح این اشتباه برمی آید، ولی متاسفانه به این هدف خود نایل نمی شود. در حقوق کیفری فرانسه چنین اصطلاحی وجود ندارد، ولی در عین حال رفتار مرتکب، عامل احراز قصد قتل تلقی می گردد.
After Iran’s Islamic Revolution in 1357, in order to Islamize the criminal laws the legislature has applied the term “the natural and probable consequences of acts resulting in victim’s death” in the law of hudud and qisas and its regulations enacted 1361 originating from Islamic jurisprudential sources and established in cases that the act likely leads to the victim’s death, the murder is intentional killing although the perpetrator doesn't intend to kill. From the perspective of the well-accepted axioms in the criminal law, the possibility of the intentional killing without intending to kill is impossible. For this reason, this method of the criminalization make some law scholars criticize. in 1392 the legislature planned to reform this fault but it did not achieve this goal. There is no such term in the law of France but the conduct of the perpetrator is regarded the factor for achieving his intent to kill.
خلاصه ماشینی:
تبیین مفهوم و جایگاه «کار نوعاً کشنده»در حقوق کیفری ایران با نگاهی به حقوق فرانسه 1 ( محمود روحالامینی 2 چکیده بعد از انقلاب اسلامی 1357، قانونگذار در راستای اسلامی کردن قوانین کیفری در «قانون حدود، قصاص و مقررات آن» مصوب 1361 با الهام از منابع فقهی، اصطلاح «کار نوعاً کشنده» را به کار میگیرد و مقرر میدارد در مواردی که عمل نوعاً کشنده است، قتل ارتکابی عمدی است؛ هرچند مرتکب قصد قتل نداشته باشد.
در پاسخ به این ایرادات، قانونگذار در اصلاحات سال 1392 با افزودن جمله: «ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن میشود» به بند ب یادشده، مجدداً مفاد ماده 206 را در قالب ماده 290 بازنویسی میکند و کماکان واژه «کار نوعاً «ماده 2ـ قتل در موارد زیر عمدی است: الفـ مواردی که قاتل با انجام کاری، قصد کشتن کسی را دارد؛ خواه آن کار نوعاً کشنده باشد، خواه نباشد، ولی در عمل سبب قتل شود.
رویۀ قضایی در اینجا نیز بر خلاف اصول مسلم حقوق کیفری، صرف کشنده بودن رفتار ارتکابی از منظر عنصر مادی را عامل تحقق قتل عمدی میداند؛ زیرا در این آراء، دادگاه به صراحت به نداشتن قصد قتل توسط مرتکب اشاره میکند.
رابطۀ «بند ب ماده 290» با «کار معمولاً کشنده» همان طور که بیان گردید، بر مبنای اصول مسلم حقوق کیفری، اگر مرتکب علم و آگاهی داشته باشد که رفتار وی به طور معمول یا در بیشتر موارد، منتهی به قتل میشود، ولی با اعتماد به نفس کاذب و بدون در نظر گرفتن دوراندیشی لازم و بدون اینکه قصد قتل داشته باشد، رفتاری را انجام دهد که به قتل بزهدیده منتهی شود، بیتردید چنین قتلی عمدی محسوب نمیشود؛ زیرا مرتکب سوءنیت خاصِ جرم قتل عمدی را ندارد.