چکیده:
تشکیل حکومت صفوی در آغاز قرن 10 ق/ 16 م نقطه عطفی در تاریخ ایران به شمار میآید؛ برپایی حکومتی متمرکز و احیای قدرتی واحد پس از سالها حکومت ملوکالطوایفی و رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع، سبب تثبیت قدرت، امنیت راهها و رونق گرفتن تجارت گردید؛ تجارت داخلی و خارجی بهویژه تجارت منسوجات در این دوره یکی از مسائل مهم حکومتی بود که پادشاهان صفوی در رابطه با آن فعالیت میکردند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تجارت بهویژه تجارت منسوجات در عصر صفوی با دول عثمانی، هند و روسیه میباشد. سوال اصلی این است که عوامل شکوفایی و رونق تجارت با کشورهای مذکور در دوره صفویه چه بوده، و چه منسوجاتی از کشور صادر و چه نوع پارچههایی وارد میشد؟ فرضیه اصلی در پاسخ به سوال مورد نظر این است که تشکیل حکومت صفوی باعث ثبات سیاسی گردید و حمایت شاهان صفوی از تجارت به ویژه تجارت منسوجات و کیفییت بالای محصولات نساجی ایران در این دوره باعث بالا رفتن بهرهوری فعالیتهای اقتصادی و تجارت خارجی به ویژه تجارت پارچه گردید. یافتههای اصلی این پژوهش نشان میدهد که تشکیل دولت صفوی باعث اتحاد سیاسی کشور، امنیت راهها، رونق تجارت و بازرگانی شد؛ و حمایت شاهان صفوی از تجارت باعث رشد و شکوفایی تجارت خارجی بهویژه تجارت منسوجات و رونق اقتصادی چشمگیری در کشور شد.
خلاصه ماشینی:
تجارت منسوجات در عهد صفوی با دول عثمانی، هند و روسیه ارسلان زینلی/ ابوالحسن مبیّن چکیده تشکیل حکومت صفوی در آغاز قرن 10 ق/ 16 م نقطه عطفی در تاریخ ایران به شمار میآید؛ برپایی حکومتی متمرکز و احیای قدرتی واحد پس از سالها حکومت ملوکالطوایفی و رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع، سبب تثبیت قدرت، امنیت راهها و رونق گرفتن تجارت گردید؛ تجارت داخلی و خارجی بهویژه تجارت منسوجات در این دوره یکی از مسائل مهم حکومتی بود که پادشاهان صفوی در رابطه با آن فعالیت میکردند.
با ظهور و تثبیت سلسله صفوی همگام با اتحاد سیاسی کشور که باعث استواری و تثبیت مرزها، رسمی شدن مذهب تشیع، رونق تجارت و بازرگانی، امنیت راهها و گسترش صنایع پیشهوری گشت؛ این دوره به دلایل متعددی از موقعیت ممتازی مانند: به وجود آمدن رقابت سیاسی و تجاری بین صفویان و عثمانیها در غرب و شمال غرب، تقارن زمانی با رشد مناسبات تجارت بینالمللی و تعامل با کمپانیهای هند شرقی اروپا، آغاز شکلگیری انقلاب صنعتی اروپا، افزایش تولید و کوشش تجار اروپا برای بدست آوردن بازارهای جدید، استیلای عثمانیها بر شاهراههای عمده تجاری و بسته شدن راههای بازرگانی بین آسیا و اروپا، برخوردار میباشد.
پژوهشهایی مانند «سیاستهای شاه عباس اول در رونق تجاری ایران» به قلم جهانبخش ثواقب و «تجارت خارجی ایران در دوره صفویه» به قلم حکیمه امیری به موضوعاتی از قبیل تجارت ابریشم، بازرگانی، روابط اقتصادی خارجی، راهها، شهرهای مهم تجاری، کالاهای وارداتی، صادراتی و...