چکیده:
مقاله حاضر به بررسی تاریخی وضعیت اجتماعی زنان در دوره عرب جاهلی می پردازد. در جاهلیت پیش از اسلام مواهب حقوقی و ارزش های انسانی زن پایمال شده بود. زن جاهلی به طورکلی در بالاترین شرایط خود یک شهروند درجه دوم محسوب می شد که کارکردهای خاص و محدود خود را داشت. از طرفی، مردان نیز برای آنان ارزش و بهایی قائل نبودند. این که زن قبل از اسلام از چه جایگاه و موقعیتی برخوردار بوده و رویکرد عرب جاهلی به زن چگونه بوده و میزان حضور و مشارکت زن در مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در چه وضعیتی بوده است، موضوع اصلی این نوشتار است.
خلاصه ماشینی:
وضعیت اجتماعی، اقتصادی و معیشتی جزیره العرب با توجه به شنزارها و بیابانهای وسیعی همچون ربع الخالی و نفود و باتلاق های نمک ، بخش های وسیعی از عربستان را به کلی غیرقابل سکونت کرده بود که همچنان این وضعیت به قوت خود باقی است .
این نبردها و پیکارهای قبیله ای سراسر زندگی و دوران حیات اعراب پیش از اسلام را فراگرفته بود.
اخلاق و رفتار کلی عرب پیش از اسلام گمراهی و انحطاط در شیوهی زندگی و اخلاق و رفتار خصوصی و اجتماعی آنان بود.
به عبارت دیگر، در جاهلیت پیش از اسلام، در شبه جزیرهی عربستان، زن در پایین ترین موقعیت و مرتبه بود، تنزل مقام زن و قرارگرفتن او در فهرست داراییها و «مایملک » مرد، سراسر زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده بود.
خرافات مربوط به زنان در عرب جاهلی برای آگاهی بهتر از انحطاط اخلاقی و اجتماعی اعراب جاهلی در مورد زنان ،کافی است نگاهی به برخی از خرافات مرسوم در میان آنان بیندازیم : نکاح الرهط البته نسبت به زنان یکی از خرافات مشهور نکاح الرهط میباشد، که به معنای زناشوئی دسته جمعی است یعنی چند مرد با رضایت یکدیگر با زنی رابطه ی همبستری داشتند و اگر فرزند پسری از آن به دنیا میآمد، آن زن همه ی مردان را صدا میزد و پسر را به یکی منتسب میکرد (نوری،١٣٦٠ش : ٦٠٢) .
زنده به گور کردن دختران این عمل نیز یکی دیگر از خرافاتی بوده که در میان عرب جاهلی رواج داشته است .