چکیده:
برای آموزههای مسیحی در قرون اولیه دو منبع بیان شده است: کتاب مقدس و کلیسا. کتاب مقدس در اواخر قرن چهارم در شورای کارتاژ رسمی شد. همچنین کلیسا با تشکیل شوراهای جهانی (Ecumenical Councils) و تبیین آموزههای دینی بر اساس راستکیشی، یکی از منابع ایمان مسیحی معرفی شد. این شوراها از سال 325 تا سال 787م ادامه یافتند. هدف تشکیلدهندگان اولیه شوراهای جهانی کلیساها برطرف کردن اختلافات الهیاتی کشیشان و اسقفان، تبیین آموزههای راستکیشانه و ایجاد وحدت میان کلیساها بود؛ اما با تشکیل شورای جهانی کلیساها، اختلافها فزونی یافت. به عبارت دیگر، شوراهای جهانی کلیساها اگرچه آموزههای راستکیشانه را تبیین و قانونی کردند، تمام کلیساها این آموزهها را نپذیرفتند؛ در نتیجه گسست میان کلیساها رقم خورد و معیار راستکیشی در هر کلیسا متفاوت با دیگری شد. به اعتقاد نگارنده، اهداف شوراهای جهانی کلیساها در ایجاد یکسانی در آموزهها و وحدت کلیساها، در گستره زمانی مورد نظر، تحقق نیافت.
کلیدواژهها
خلاصه ماشینی:
با مصوبات شورای نیقه اول و قسطنطنیه اول ارتباط پدر و پسر در ساحت تثلیث تبیین شد و کشیشان و اسقفان و کلیساهای مختلف شرق و غرب آموزههای شورای قسطنطنیه اول را کاملا پذیرفته بودند؛ اما چالشها درباره ماهیت و طبیعت عیسی مسیح همچنان ادامه داشت: چگونه یک شخص (عیسی مسیح) همزمان و در آن واحد تماما خدا و تماما انسان است؟ انسانیت در الوهیت محو میشود یا الوهیت در انسانیت؟ مریم مادر خدا است یا مادر انسان؟ ظرافت و دقیق بودن چالشها در مورد ماهیت عیسی مسیح باعث شده بود که سؤالهای دیگری مطرح شود: 1.
در دومین شورای کلیسایی، یعنی شورای جهانی کلیسایی قسطنطنیه سال 381م، بر اساس این آیه و به پیروی از کتاب مقدس (انجیل یوحنا 15: 26)، حکم کردند که روحالقدس صادر (proceeding) از پدر است، برخلاف پسر که «پدید آمده از پدر» است (ولفسن، 1389: 263)؛ اما کلیسای رم در سال 589م، در شورای محلی تولدو، حکم شورای قسطنطنیه سال 381م را تغییر داد و واژه «صادر از پدر و پسر» را تصویب کرد (همان).
شورای جهانی قسطنطنیه سوم،680ـ681م دلیل اولیه و بسیار حیاتی برای تشکیل شوراهای جهانی کلیساها، اتحاد جامعه مسیحی بر پایه اعتقادات راستکیشانه در مورد عیسی مسیح بود.
آخرین شورایی که در مورد ماهیت عیسی مسیح برای مقابله با پراکندگی و افتراق کلیساها تشکیل شد، شورای جهانی سوم قسطنطنیه بود.
سرانجام امپراتور روم بر اساس تمایلات خود به دیدگاه ماکسیموس معترف (رک: لین، 1380: 94)، همچنین ترغیب پاپ آگاتو، پاپ کلیسای رم، دستور به تشکیل شورای سوم قسطنطنیه برای حل و فصل موضوع «یک یا دو اراده داشتن عیسی مسیح» داد.