چکیده:
انحصارگرایی یا توقیفی بودن حقهای عینی در حقوق اموال و مالکیت بدین معنا است که اشخاص خصوصی، تنها میتوانند از قالبهایی که قانونگذار در عرصه حقوق عینی از پیش مشخص کرده است، بهره گیرند و اجازه آفرینش حقوق عینی جدید را ندارند. نگرش نظامهای حقوقی به قاعده پیشگفته یکسان نیست، در حالی که برخی از کشورها مانند آلمان، اجازه عدول از انحصارگرایی و ایجاد حق عینی جدید را به هیچوجه به اشخاص خصوصی نمیدهند، پارهای از نظامهای حقوقی نظیر اسپانیا و حقوق اسلامی آزادی اراده در آفرینش حقوق عینی را پذیرفتهاند. نظام حقوقی فرانسه، از این حیث، نقطه وسط این دو طرز تفکر به شمار میرود. در این کشور، گرچه اصل اولیه آن است که حقوق عینی محدود به موارد تصریحشده در قانون است، اما تحت شرایطی اشخاص میتوانند حقوقی را ایجاد نمایند که دارای خصیصهی عینی بودن است.
خلاصه ماشینی:
بررسی مفهوم توقیفی بودن حقوق عینی: مطالعه تطبیقی حقوق فرانسه، آلمان ، اسپانیا و حقوق اسلامی 1 جلیل قنواتی تاریخ دریافت ٩٦/٠١/٢٩ - تاریخ پذیرش ٩٦/٠٦/٠٤ 2 پوریا شیرخانی چکیده انحصارگرایی یا توقیفی بودن حق های عینی در حقوق اموال و مالکیت بدین معنا است که اشخاص خصوصی، تنها میتوانند از قالب هایی که قانونگذار در عرصه حقوق عینی از پیش مشخص کرده است ، بهره گیرند و اجازه آفرینش حقوق عینی جدید را ندارند.
قاعده انحصارگرایی در این خصوص دارای اهمیت اساسی است ؛ زیرا مشخص میکند که اشخاص چه حقوق عینی را میتوانند در اموال برای خویش محفوظ دارند و چه حقی میتواند مورد معامله و تجارت واقع شود و در صورت ضرورت ، کدام حقوق قابل حمایت هستند.
با عنایت به این مطلب ، پرسشی که میان دکترین حقوق فرانسه مطرح شده آن است که آیا فیالواقع قاعده انحصارگرایی در رابطه با حقوق عینی، در نظام حقوقی این کشور وجود دارد یا اشخاص فارغ از آنچه قانونگذار مورد شمارش قرارداده (ماده (٥٤٣) قانون مدنی پیش از اصلاحات سال ٢٠١٦ و مقررات ویژه )، میتوانند، حق عینی بدیع و جدید خلق کنند؟ (١٠٩ :٢٠١٠ ,Reboul-Maupin) در پاسخ به این پرسش ، برخی از حقوقدانان فرانسه ، ضمن پذیرش وجود قاعده انحصارگرایی، بیان میدارند مشکلی برای آزادی ایجاد حقوق عینی وجود ندارد.