چکیده:
منابع ژنتیکی، جزئی از تنوع زیستی و ماده اولیه صنعت فناوری زیستی است. درعینحال، پیشرفت سریع و انکارناپذیر این فناوری با بهرهگیری از ذخایر ژنی زیستکره، چالشهای فرامرزی بسیاری را برای جامعه بینالمللی به وجود آورده است که لزوماً با تدبیر بهموقع حوزههای علوم مرتبط نظیر اخلاق، سیاست، اقتصاد و حقوق همراه نبوده است. این عدم همپایی بین سرعت پیشرفت علم و مدیریت آثار آن، بهویژه در نظام حقوق بینالملل با توجه به ساختار غیرمتمرکز جامعه بینالمللی و به دلیل ماهیت متکثر آن، نمود بیشتری داشته است. بااینهمه، در همین مرحله از توسعه حقوق بینالملل و بهمنظور پاسخگویی حقوقی به مسائل نوپا و نوظهوری که پیشرفت این صنعت به وجود آورده است، میتوان با بهرهگیری از برخی اصول حقوقی در این نظام، مسائل زیربنایی ازجمله «تعیین جایگاه حقوقی منابع ژنتیکی» را تبیین کرده و در جهت رفع دیگر چالشهای پیش روی جامعه بینالمللی، گامهای اولیه را برداشت.
The technology of purposeful manipulation of biological organisms is introduced by biotechnology industry in twenty-first century. This industry in making the genetic modification has to access to its raw materials، i.e. genetic resources (either human resources or non-human ones). Without such an access، biotechnologist cannot acquire huge benefits of commercialization of Genetically Modified Organisms (GMOs). While the most biotechnology companies are incorporated or domiciled in developed countries، the most diversity in genetic resources can be found in developing countries which are deprived of this technology. Thus companies in North Countries eagerly tend to access South Countries’ genetic diversity، while the latter tries to conserve their right to benefit from biotechnology developments made up of their recourses. To solve this conflict of interests، International community should emphasize on the necessity of regulating an efficient system of access and benefit sharing systems for biotechnological advances. Establishing such a system، however، preceeds the determination of legal regimes on genetic resources. In this research، it is strived to prove the fact that although human and non-human genetic resources have the same bio function، they should be governed by different legal regimes in international law.
خلاصه ماشینی:
ای تا بعد اطلاعاتی، اطلاعات صرف الکترونیکی و مفهوم کلی تنوع زیستی در سطح ژن را دربرمیگیرد و در مباحث مرتبط در کمیسیون بین دولتی منابع ژنتیکی، دانش سنتی و محلی( The Intergovernmental Commission on Genetic Resources, Traditional Knowledge and Folklore)، کمیته دائمی سازمان جهانی مالکیت فکری در حوزه حقوق ثبت اختراعات ( WIPO Standing Committee on Law of the Patents)، معاهده بین المللی سازمان غذا و کشاورزی در خصوص منابع ژنتیک گیاهی برای غذا و کشاورزی (International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture) و شورای تریپس دیده میشود، ن .
٣٩ اسناد مذکور از حمایت گسترده جامعه بین المللی برخوردار شده و اصول و معیارهایی را برای وضع مقررات در خصوص اخلاق برای حفاظت و استفاده درست از صفات ارثی ژنتیکی انسان در حقوق داخلی و سازمان های جهانی و منطقه ای ارائه کردند و بدین سان ، از ابتدای قرن ٢١، توصیف ژنوم انسانی به عنوان مؤلفه ای از میراث مشترک بشریت به بحثی رایج تبدیل شد.
این اصل به دنبال توسعه حقوق بین الملل محیط زیست و به ویژه مفهوم توسعه پایدار و همچنین رشد آگاهی نسبت به لزوم همکاری بین المللی در شناسایی، گردآوری، ارزیابی و حفاظت از منابع ژنتیکی موجود در قلمرو سرزمینی دولت ها با هدف اصلی تضمین دسترسی به این منابع برای توسعه آن ها به نفع جامعه بین المللی و تسهیم عادلانه و منصفانه منافع حاصل از بهره گیری از آن ها، تحول پیدا کرده و منجر به ظهور ملاحظاتی زیست بوم محور در رابطه با بهره گیری از منابع طبیعی شده است .