چکیده:
در سال های اخیر طب سنتی و مکمل از سوی جامعه با اقبال زیادی مواجه بوده است ، اما متناسب با این گسترش شاهد حمایت قانونی و بسط و تکامل حقوقی در این حوزه نبوده ایم . درگذشته چند بار شاهد ممنوعیت طبابت در حوزه طب سنتی بوده ایم . برخی ازشاخه های طب مکمل نیز با مشکلات مشابهی رو به رو بوده است . در دهه اخیر پس از انتشار راهبرد توسعه طب سنتی توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) در ایران نیز فضا برای ادامه فعالیت طب سنتی مساعد گردید. این فراز و فرودهای بسیار، ضرورت طرح بحث های بنیادین حقوقی را در این زمینه مضاعف میکند. هدف مقاله حاضر تبیین جایگاه حقوقی طب سنتی و مکمل و اصلیترین چالش های حقوقی است که در نظم کنونی ایران در این زمینه به منصه ظهور رسیده است . روش این مطالعه اسنادی و متکی به تحلیل حقوقی است . این مطالعه چهار چالش عمده را بازشناسی کرده است که عبارتند از: چالش مخالفت یا موافقت با نظم عمومی و اخلاق حسنه ، چالش تفسیر دوگانه از حق بر سلامتی، کدگذاری نشدن همه دانش های بومی طب سنتی و مکمل و در نهایت ضعف هویت صنفی. توجه ویژه به رفع چالش های چهارگانه ، کم و بیش مورد توجه سایر نویسندگان نیز بوده است . دو چالش نخست جنبه فکری و نظری و چالش سوم و چهارم جنبه عملی دارند. کمکی که این شاخه های طب به تامین دسترسی به خدمات پزشکی و توسعه حق انتخاب مردم میکنند باید مورد توجه قرار گیرد. موضوع گسترش دسترسی به خدمات پزشکی و تنوع دسترسی با ایده حق بر سلامتی سازگارتر است ، زیرا گسترش شاخه هایی چون طب سنتی و مکمل خود به خود موجب توسعه دسترسی به خدمات پزشکی و تنوع بیشتر آن ها میشود، پس از آن ، مساله کیفیت خدمات مطرح میشود. در زمینه تضمین کیفیت ، مشارکت بیشتر متخصصان طب سنتی و مکمل در ترکیب هیات های نظارتی و بهره گیری از الگوی تلفیقی نظارت میتواند به کاهش مشکلات موجودکمک کند.
خلاصه ماشینی:
"این مطالعه چهار چالش عمده را بازشناسی کرده است که عبارتند از: چالش مخالفت یا موافقت با نظم عمومی و اخلاق حسنه ، چالش تفسیر دوگانه از حق بر سلامتی، کدگذاری نشدن همه دانش های بومی طب سنتی و مکمل و در نهایت ضعف هویت صنفی.
(2) در ایران در سال های اخیر توسط دولت در حوزه نخست ، یعنی سیاستگذاری برای هماهنگ سازی و انسجام طب سنتی و طب رایج تلاش هایی صورت گرفته است (مانند تصویب بند هـ ماده ٣٤ قانون برنامه پنجم توسعه و یا تدوین سند توسعه طب سنتی ابلاغی ١٣٩٢/٢/٢٨ هیأت محترم دولت ، همچنین تصویب سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی مصوب سال ١٣٩٢ شورای عالی انقلاب فرهنگی) در قلمرو افزایش دسترسی نیز توسط مردم و بخش خصوصی اقدامات خوبی انجام شده است ، مانند تأسیس ده ها کلینیک طب سنتی توسط دولت و بخش خصوصی، اما در زمینه راهبرد سوم و چهارم نیازمند تدوین برنامه های عملیاتی و نقشه راه و تدوین قوانین و مقررات هستیم .
٢ـ چالش در انطباق برخی از فعالیت های طب مکمل با حق بر سلامت (تفسیر دوگانه ) اصطلاحات متفاوت و متعددی در مورد سلامتی به عنوان حقی بشری به کار گرفته شده است که از جمله آن ها میتوان به «حق بر مراقبت سلامتی (Right To Health Care)»، «حق بر حمایت از سلامتی (Right To Health Protection)»، «حق بر مراقبت پزشکی ( Right To Medical Care)» و حتی در مفهومی گسترده تر با عنوان «حقوق سلامت (Health Rights)» اشاره نمود، اما در سطح ملل متحد اغلب از اصطلاح گسترده تری با عنوان «حق بر سلامتی» استفاده می شود."