چکیده:
چکیده امروزه حسن نیت و قلمرو آن از مهمترین موضوعات و مباحث در محافل حقوقی است. بعد تکلیفی این مفهوم دوبعدی عبارت است از درست رفتار کردن و توجه به حقوق و منافع دیگران. کلیت حسن نیت و ارتباط آن با مفاهیم اخلاقی از عواملی است که باعث شده است در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش آن بین نظامهای حقوقی اختلاف باشد، اگرچه در مجموع، نظامهای حقوقی گرایش به پذیرش حسن نیت دارند. این مفهوم با اینکه صراحتا در فقه امامیه مورد توجه قرار نگرفته است ولی عناوین مختلف موجود در فقه مثل نجش، غش، تلقی رکبان، قاعده لاضرر و ... این نظر را تقویت میکند که حسن نیت و حمایت از آن در فقه امامیه مورد توجه قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجـایی کـه نهـی وارده در این بحث از نوع نهی مولوی بوده و مطابق نظر مشهور نیز نهـی مولـوی تحریمـی مقتضـی بطلان معامله نیست ، بنابراین حکم مسئله تابع مورد است بدین صورت که در فرضی که بیع کلی است مثلا شخصی گندم مرغوبی را می فروشد ولی گندم نامرغوبی را تحویل مـی دهـد، در این حالت عقد با وجود غش صحیح است چرا که در این فرض غش در بیع نیسـت ، بلکـه غش فقط در تطبیق مبیع کلی بر فرد خارجی است لذا برای مشتری حق تبـدیل وجـود دارد (خویی، بیتا، ١، ٣٠٠ ؛ نجفی تبریزی، پیشین ، ٥١١) ولی در بیع شخصی معمـولا صـور زیـر ممکن است واقع شود: غش به غیر جنس است مثل بیع غیر حریر به عنوان حریر و یا مطلا به جای طلا.
بسـیاری از فقهـا بـر ایـن نظرند که نجش عبارت است از افزودن بر قیمت در اثر افزایش قیمت توسـط کسـی کـه بـا بایع تبانی کرده است (محقق حلی، ١٣٨٣، ٢، ١٥؛ علامه الحلی، ١٤١٨، ١٠؛ طوسی، ١٤٢٢، ١٧١؛ انصــاری، ١٣٨٣، ٢، ٢٠٠؛ نجفــی، ٢٢، ٤٧٦؛ علامــه حلــی، ١٤١٤، ١٢، ١٥٧؛ مغنیــه ، پیشـین ، ١٣٩؛ طبرسـی، ١٤١٠، ١، ٥١٩؛ عـاملی، ١٤١٩، ١٢، ٣٥٠؛ حلـی، ١٤٠٤، ٢، ٤٠) در مقابل ، برخی از فقها نیز بر این نظرند که در تعریف نجش بهتر است گفته شود: افـزودن بـر قیمت کالا از طرف کسی است که قصد خریدش را ندارد برای اینکه دیگری را به خریـد آن برانگیزاند (شهید ثانی،١٤١٣، ٣، ١٩٠؛ خویی، پیشین ، ٨) نجش خصوصـا در فرضـی کـه بـا تبانی بایع صورت میگیرد یکی از جلوه های رفتار با سوءنیت است که بـه قصـد فریـب دادن خریدار و پنهان ساختن واقعیت از دید وی صورت میگیرد، ازاین رو ممنوعیـت چنـین عملـی اقدامی است در راستای تقویت حسن نیت در روابط حقوقی ."