چکیده:
هر چند بموجب اصل 161 قانون اساسی،ایجاد وحدت رویه قضائی از جمله وظایف قانونی دیوان عالی کشور میباشد معذالک در سالهای اخیر هیات عمومیدیوانعالی کشور در مواردی در اعمال وظیفه و صلاحیت قانونی، از حدود وظایف قانونی خود فراتر رفته و با صدور برخی آراء وحدت رویه تأمل برانگیز،بصورت غیر مستقیم اقدام به قانونگذاری نموده و به عوض قوه مقننه کشور سرنوشت قانون عادی را رقم میزند. از جمله این موارد رأی وحدت رویه شماره 664 – 30/10/82 میباشد که در آن حکم کلی و عام مقرر در تبصره ماده 4 و تبصره ماده 20 قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاههای عمومیو انقلاب مصوب 1381 مبنی بر رسیدگی به جرائمیکه مجازات قانونی آنها اعدام یا حبس ابد و.....است در دادگاه کیفری استان و با سیستم تعدد قاضی تخصیص زده و آنرا منصرف از جرائم موضوع صلاحیت ذاتی دادگاههای انقلاب دانسته اند.لذا در این نوشتار سعی شده است که رأی وحدت رویه مذکور مورد نقد وبررسی اجمالی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"و – ایرادات اساسی رای وحدت رویه چنانچه در گزارش معاون اول محترم قضائی دیوانعالی کشور ملاحظه میگردد اختلاف نظر و تعارض آراء شعب بیستم و سی یکم دیوانعالی کشور در استنباط از تبصره الحاقی بماده چهار قانون تشکیل دادگاههای عمومیو انقلاب مصوب 1381 در خصوص جرائم مربوط به مواد مخدر بوده است که شعبه بیستم دیوانعالی کشور با استدلال حقوقی مناسب اعلام نموده است که" طبق تبصره الحاقی بماده 4 قانون تشکیل دادگاههای عمومیو انقلاب مصوب 1381 رسیدگی به جرائمیکه مجازات قانونی آنها قصاص نفس یا رجم یا صلب یا اعدام یا حبس ابد است در دادگاه کیفری استان به عمل خواهد آمد و چون تبصره الحاقی نسبت به بند 5 ماده 5 قانون تشکیل دادگاههای عمومیو انقلاب مصوب سال 1373 مؤخر التصویب میباشد در جرائم مربوط به مواد مخدر در مواردی که مجازات قانونی آن اعدام یا حبس ابد باشد صلاحیت دادگاه انقلاب نسخ ضمنی شده است و این تبصره با قانون مبارزه با مواد مخدرکه مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام میباشد نیز تناقضی ندارد زیرا در قانون مبارزه با مواد مخدر مرجع رسیدگی تعیین نشده است و از طرفی متصور نیست که در یک سیستم قضائی، رسیدگی به جرم خاصی که مجازات قانونی آن اعدام یا حبس ابد باشد در دادگاهی رسیدگی شود که از یک نفر قاضی تشکیل شده و سایر جرائمیکه مجازات قانونی آن اعدام یا حبس ابد باشد در دادگاهی رسیدگی به عمل آید که از 5 نفر قاضی تشکیل میشود."