خلاصه ماشینی:
"کتاب منازعات فرقهای و تحول مذهبی در ایران(از امام الحرمین جوینی تا خواجه نصیر الدین توسی)تألیف محمد رضا قلیزاه،در واقع،رسالهی دکتری مؤلف است که در سال 1385 در گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی دفاع شده است.
در مبحث پایانی فصل اول،مؤلف به بررسی عوامل فرقهگرایی در اسلام پرداخته است و عامل اصلی منازعات و اختلافات دستگاه سیاسی-مذهبی اسلام را تفاوت برداشتها از کتاب و سنت میداند.
مؤلف میگوید:«در پایان عمر حکومت آلبویه،خلافت عباسی فرصت کافی برای احیای حاکمیت سیاسی-مذهبی خود را داشت اما این کار انجام نشد و در نهایت تبدیل به سرخوردگی علمای اسلام تسنن و شکلگیری شک و تردید در میان آنان گردید».
در ادامه،مؤلف به وزار خواجه نظام الملک طوسی و حمایت او از شافعیان پرداخته استو به این موضوع اشاره دارد که وزارت یک وزیر شافعی مذهب برای سلطان حنفی مذهب باعث ایجاد یک نوع دوگانگی و شکاف مذهبی در ساختار قدرت سلجوقیان شد.
در واقع دو دیدگاه دربارهی رقابت و کشته شدن دیوان سالاران غرب و شرق ایران در دورهی سلجوقی وجود دارد:صاحب النقض،کشتن دیوانسالاران ایرانی،همچون مجد الملک به دلایل مذهبی را رد میکند و مینویسد:«کشتن مجد الملک معتقد و سعد الملک مستبصر و زین الملک شیعی به دلیل اعتقادشان خطایی بزرگ است که ذکر وزرایی که رافضی نبودند و سلاطین ایشان را هلاک کردند و کشتن وزراء و اصحاب قلم به مذهب و اعتقاد تعلق ندارد که سلاطین امرا و وزرا بسیار کشتند برای استقامت ملک خویشتن و آن چون موید الملک،فرخ الملک و خواجه قوم الدین انسآبادی،کمال الدین محمد خازن،عز الملک بروجردی که همه سنی متعصب بود و از بهر ملک دنیا کشته شدند."