چکیده:
چرا برخی از اعمال و ویژگیهای شخصیتی مورد داوری اخلاقی قرار میگیرند؟ چه ویژگیای در آنهاست که ارزشگذاری اخلاقی را اقتضا میکند و بر میتابد؟ پاسخ به این سوال باید به گونه ای باشد که نظریات هنجاری را در بر بگیرد و پیش از طرح ملاک ارزش و داوری اخلاقی، به ماهیت و حیثیت اخلاقی اعمال و صفات بپردازد. در این مقاله ، با تحلیل و نقادی شاخص هایی که اندیشمندان برای اخلاق برشمرده اند، به ماهیت اخلاق و حیث اخلاقی در افعال و صفات شخصی میرسیم و سرانجام حیث اخلاقی را این طور تعریف میکنیم : تاثیر پایدار فزاینده / کاهنده ای که صفات و افعال اختیاری بر/ از کمال انسان دارند و زمینه نوعی از ارزشگذاری را مهیا میکنند، به طوری که پیامدهایی از قبیل کاهش بنیادین رنج و حل موثر اختلاف منافع از کارکردهای انحصاری سویه مثبت آن به شمار میرود.
خلاصه ماشینی:
"در اینمقاله،با تحلیل و نقادی شاخصهایی که اندیشمندان برای اخلاق برشمردهاند،بهماهیت اخلاق و حیث اخلاقی در افعال و صفات شخصی میرسیم و سرانجام حیثاخلاقی را اینطور تعریف میکنیم:تأثیر پایدار فزاینده/کاهندهای که صفات و افعالاختیاری بر/از کمال انسان دارند و زمینۀ نوعی از ارزشگذاری را مهیا میکنند،به طوریکه پیامدهایی از قبیل کاهش بنیادین رنج و حل مؤثر اختلاف منافع از کارکردهایانحصاری سویۀ مثبت آن به شمار میرود.
وی در جای دیگری میگوید:«استدلال زمانی اخلاقی میشود که نتیجه آن حکماخلاقی باشد و در اینکه حکم چه زمانی اخلاقی است،اختلاف نظر وجود دارد؛1)برخی معتقدند وقتیکه اصطلاحات اخلاقی مانند خوب و درست را به کار بریم؛2)عدهای نیز معتقدند وقتی که واژههایی بامعانی خاص(مانند احساسی یا تجویزی)به کار بریم و یا این واژهها را به طرز خاصی بیان کنیم؛3)برخی هم اعتقاد دارند وقتی که هدف خاصی پیگیری شود که اراده یا نهاد اخلاقی به عنوان یک کل،واحکامی که خواستهها و توصیههای اخلاقی را برای ما بازگو کنند در خدمت آن هدف باشند».
فرانکنا مینویسد:«موضع من این است که تنها در صورتی دیدگاه[درست]اخلاقیبرگزیدهایم که أ:حکم هنجاری دربارۀ افعال،امیال،ملکات،نیات،انگیزهها،اشخاص یا ویژگیهای منشداشته باشیم؛ب:بخواهیم حکم ما تعمیم یابد؛ج:ادلۀ ما برای احکاممان دربردارندۀ واقعیتهایی باشنددربارۀ آنچه متعلقات احکام از طریق ایجاد یا توزیع خیر و شر غیر اخلاقی با زندگی موجودات مدرکمیکنند؛د:هنگامی که حکم در مورد خود ما یا افعالمان باشد ادلۀ ما شامل واقعیتهایی شود در موردآنچه افعال و ملکات ما با زندگی دیگر موجودات مدرک از آن جهت که مدرکاند میکند؛البته اگردیگران از آن متأثر شوند.
روشن استبا وجود اینکه شکل خارجی عمل در موارد فوق یکسان است،ارزش اخلاقی آنها متفاوت است؛چه بسابرخی از صور،صرفا به خاطر نیت فرد کمککننده ارزش منفی پیدا کنند؛بنابراین،در ارزشیابی اخلاقیتنها صورت عمل مهم نیست،بلکه این عمل مقید به نیت است که اهمیت دارد و بدین ترتیب موضوعاخلاق به لایههای عمیقتری در شخصیت انسان مربوط میشود."