خلاصه ماشینی:
"»(ص 45) در این میان،مؤلف کتاب نزاع رهبری در جاهلیت و اسلام،بیشترین بخشنوشتههای خود را در مورد رهبران مکه قبل از اسلام به عبد المطلب اختصاص دادهاست،و او را در حد یک رهبر«کاریزما»معرفی کرده است.
هر چند نمیتوان به طور خیلی روشن گفت اما باید آن چه دربارهی اقداماتایشان و مرکزیت آنها در مکه مطرح شده بیشتر تحت تأثیر حوادث بعدی و ازهمه مهمتر،ظهور پیامبر خاتم(ص)در این خاندان باشد،و گرنه خود نویسنده همنتوانسته نشان دهد که اصلا ساختار حکومتی در مکه وجود داشته که اینان بخواهندبر سر آن به نزاع برخاسته باشند.
هر چند کتاب تلاش دارد سیر جانشینی در قریش از قصی بن کلاب را دنبال کندو عواملی را که در نزاع بعد از مرگ هریک از رأسای آن مؤثر بوده بررس کند،اماحقیقتا نمیتوان نوع ریاست و اصلا وجود حکومت در شهر مکه را براساس ساختارو معیار واقعی آن گونه که در ایران،یمن،روم یا حتی در دوران پیامبر(ص)و خلفاوجود داشته،برای دوران پیش از اسلام مکه اثبات کرد.
نویسندهنشان میدهد که جهتگیریهای تیرهها و خاندانهای مختلف قریش در حمایتو مخالفت با پیامبر دقیقا براساس همان رقابتهای قومی بوده که پیش از این درمنازعات و پیمانهای قبلی بین بنیهاشم و دیگران وجود داشته است.
سیری که نویسنده کتاب نزاع رهبری در جاهلیت و اسلام به خوبی نشان میدهدولی در ابتدا به صراحت آن را ذکر نکرده این است که تشکیلات در جامعهی عربدر آغاز به شکل حکومت جمعی و قبیلهای است که این بیشتر ویژگی نظامهایعشایری است که تشکیلات و ساختار مشخصی هم چون حکومتهای پادشاهیندارند."