چکیده:
مفهوم عدالت، همواره در طول تاریخ به عنوان مفهومی بنیادین اما کلی مطرح شده و دارای انواع مختلفی است. در این مقاله کوشیده ایم با عنایت به شاخصه های عدالت سیاسی «جان راولز»، ویژگی های این شاخه از عدالت را در گفتمان سیاسی امام خمینی+ بررسی می کنیم. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که عدالت سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی+ دارای چه جایگاهی و چه شاخصه هایی است؟ بر این اساس، ایشان امنیت همگانی، مشارکت عمومی و حق گزینش برابر را به مثابه شاخصه های جهان شمول عدالت سیاسی مطمح نظر قرار می دهد.
During history the concept of justice has always been brought up as a fundamental but general concept and is of different types. In this article, considering John Rawls” indices of political justice, we have tried to study the features of these indices in Imam Khomeini’s political discourse. The main question of this research is this: What is the position of political justice and what are its indices in Imam Khomeini’s political discourse? Based on this, he has considered “immunity for all, public participation” and the right to choose as universal indices of political justice.
خلاصه ماشینی:
آزادیهای اساسی شهروندان در مجموع از این قرار است:آزادی سیاسی(حق رأی و حق نامزدی برای احراز مناصب دولتی و عمومی)همراه با آزادی بیان و اجتماعات، آزادی وجدان و آزادی اندیشه،آزادی فردی همراه با حق داشتن مالکیت(شخصی)و نیز مصونیت از دستگیری و بازداشت خودسرانه که براساس مفهوم حکومت قانون تعریف میشوند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) دال مرکزی:عدالت،اسلام و فطرت انسان(اسلام عادلانه فطری) حضرت امام خمینی قدس سره در نگرش سیاسی خود بر چند مبنای اساسی معرفتی تکیه دارد: کلام،فقه،فلسفه و عرفان.
(فوزی،اندیشه سیاسی امام خمینی قدس سره: 003)ایشان تحقق همه ابعاد عدالت و قسط در جامعه را از مهمترین وظایف رهبری میداند و معتقد است در صورت تأسیس حکومت،دو شرط برای اجرای عدالت، ضروری است: زمامدار بایستی از کمال اعتقادی و اخلاقی برخوردار و عادل باشد...
(امام خمینی، صحیفه امام،ج 8:862) دیگر اینکه نظام سیاسی و قانون اساسی باید به گونهای طراحی شود که نهادها بتوانند بر یکدیگر نظارت داشته باشند و این همان آیین معروف«امر و نهی»است که حکومت را به عدالت نزدیک میسازد.
ایشان در باب انتقاد نیز میفرماید: هر فردی از افراد ملت حق دارد که مستقیما در برابر سایرین،زمامدار مسلمین را استیضاح کند و به او انتقاد کند و او باید جواب قانعکننده بدهد و در غیر این صورت اگر برخلاف وظایف اسلامی خود عمل کرده باشد،خودبهخود از مقام زمامدار معزول است و ضوابط دیگری وجود دارد که این شکل را حل میکند.
در گفتمان امام خمینی قدس سره عدالت سیاسی به مثابه مهمترین بعد عدالت انسانی در عرصه جامعه،دارای نقش مهمی در کمال انسان و توسعه جامعه است.