چکیده:
زعفران ایران با سهم نود و شش درصدی در بازار جهانی زعفران و نیز فرش دستباف ایران با جایگاه نخست در تجارت فرش دستباف جهان،مدتها است در معرض خطر بزرگی قرار گرفتهاند. زعفرانهای ایرانی پس از صدور به اسپانیا،بستهبندی شده و با عنوان«زعفران اسپانیا»فروخته و حتی صادر میشوند.همچنین فرشهای هندی با الگوبرداری از طرح فرشهای ایرانی و به عنوان«فرش ایران»در جهان عرضه میشوند.برای جلوگیری از این گونه رویدادها بود که در سال 1383،قانون حمایت از نشانههای جغرافیایی ایران با الهام از موافقتنامهء تریپس به تصویب رسید. آشنایی با مفهوم نشانههای جغرافیایی نظیر زعفران و فرش ایران و بررسی چگونگی حمایت از این نشانهها در موافقتنامهء تریپس و مقایسهء آن با قانون ایران هدف این پژوهش است.
خلاصه ماشینی:
"4-1-2-حمایت در برابر علائم تجارتی دربردارندهء نشانههای جغرافیایی غیر واقعی گمراهکننده در بند 3 مادهء 22 موافقتنامه چنین آمده است: «یک عضو به اعتبار سمت و مقام اگر قوانینش چنین اجازهای دهد،یا به درخواست یک طرف ذی نفع،ثبت علامت تجارتی را که شامل یا مرکب از یک نشانهء جغرافیایی،در ارتباط با کالاهایی است که از قلمرو تعیین شده سرچشمه نمیگیرند،رد ابطال خواهد کرد،مشروط بر اینکه استفاده از نشانه در علاوت تجارتی برای چنین کالاهایی در[قلمرو]آن عضو دارای چنان ماهیتی باشد که عموم را در خصوص مبدأ واقعی گمراه سازد».
بند 3 مربوط به فرضی است که یک نشانهء جغرافیایی در قلمرو کشوری وجود داشته و مورد حمایت است و مدتی بعد ثبت علامتی تجارتی که در کل یا در جزء دربردارندهء همان نشانه است (نشانهء جغرافیایی را میتوان به عنوان علاومت تجارتی یا بخشی از آن موارد استفاده قرار داد،مثل علامت تجارتی بوهمیا برای کریستال یا رایحهء پاریس برای عطر)درخواست یا انجام شده باشد،با جمع شرایط زیر باید رد یا ابطال گردد: الف-کالاهای دربردارندهء علامت،در محل مدلول نشانهء مورد استفاده در آن علامت تولید نشده باشند؛یعنی نشانه غیر واقعی باشد.
بر اصل ممنوعیت استفاده از نشانههای جغرافیایی هم نام که در بند ب مادهء 3 بیان شده،در مادهء 4 استثنایی وارد گردیده است که براساس آن نشانههای واقعی گمراهکننده(هم نام)اگر واجد شرایط زیر باشند،نه تنها استعمال آنها ممنوع نیست،بلکه از حمایت قانون نیز بهرهمند خواهند شد: الف-نشانهء هم نام،واقعی باشد،یعنی کالای دربردارنده آن نشانه در همان محل تولید شده باشد."