چکیده:
سالیان درازی است که منشور ملل متحد توسل به زور را ممنوع اعلام کرده است .با وجود این، مخاصمات مسلحانه زیادی اعم از داخلی و بینالمللی رخ میدهند و تبعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حقوقی بهدنبال دارند که در این بین، معاهدات بینالمللی نیز بیبهره نمیمانند. کنوانسیون حقوق معاهدات وین مسائل مربوط به مخاصمات را از شمول این کنوانسیون خارج کـرد. مـوضوع آثـار مخـاصمات مسلحانه بـر معـاهدات در جلسه پنجـاه و دوم کمیسیـون حقوق بینالملل در سال 2000 در دستور کار آن کمیسیون گنجانده و آقای ایان براونلی بهعنوان گزارشگر ویژه منصوب شد. در گذشته نظریهای وجود داشت مبنی بر اینکه مخاصمات خود به خود همه معاهداتی را که در گذشته منعقد شده باطل میکنند بجز معاهداتی که بهطور خاص برای زمان مخاصمات منعقد شدهاند؛ اما شمار عمدهای از نویسندگان جدید حقوق بینالملل این نظریه را کنار گذاشته و معتقدند که مخاصمات به هیچ وجه همه معاهدات را باطل نمیکنند. بهعلاوه برای تعیین آثار مخاصمات مسلحانه از دو معیار قصد و سازگاری استفاده میشود. لذا میزان تاثیرات به نوع معاهدات بستگی دارد و با توجه به دستهبندی معاهدات، پژوهش حاضر درصدد است آثار مخاصمات مسلحانه بر معاهدات را بررسی کند.
Since six decades ago, the United Nations Charter has clearly prohibited the use of force. Nevertheless, armed conflicts, weather international or non-international, occur and pose their social, economic, political and legal threats and complexities. At the same time, the treaties will also be affected. The outbreak of hostilities among states was excluded from the Vienna Convention on Law of Treaties. The Effects of Armed Conflicts on Treaties was on the agenda of the International Law Commission during its fifty-second session in 2000 and Professor Ian Brownlie was appointed as special rapporteur. The doctrine formerly held that the outbreak of wars ipso facto cancels all treaties previously concluded except those concluded on the matter of war. But the majority of modern writers on international law have abandoned this standpoint and now holding that war by no means annuls every treaty. Two Criteria of intent and compatibility are used to determine the effects of armed conflicts on treaties. The extent of effects depends on the genre of treaties. With regard to the classification of treaties, this study tries to examine the effects of armed conflicts on treaties
خلاصه ماشینی:
رعایت این اصل مسلم حقوق بین المللی در زمان انعقاد عهدنامه مرزی دولتی و حسن همجواری(مورخ 13 ژوئن 1975)قویا موردنظر دولت ایران و عراق نیز بوده و این منظور در ماده 5 عهدنامه صیحا مورد تأکید قرار گرفته است: «طرفین تأیید میکنند که خط مرزی زمینی و رودخانهای آنان لا یتغیر،دائمی و قطعی است».
دیوان بین المللی دادگستری در نظر مشورتی خود در مورد سلاحهای هستهای بیان میدارد:«حمایت از میثاق حقوق مدنی و سیاسی در جریان مخاصمات متوقف نمیشود، مگر به موجب ماده 4 میثاق که باتوجه به آن ممکن است اجرای بعضی از مقررات در شرایط اضطراری تعلیق شود.
39 مطلب فوق بیانگر آن است که حتی در مواردی که مخاصمات مسلحانه برمبنای دفاع مشروع صورت گیرند باید حقوق بشردوستانه و مقررات غیرقابل تعلیق حقوق بشری اجرا شوند و در صورت عدول از این مقررات،نقض معاهدات بین المللی محرز و مسلم است.
اجرای فراسرزمینی معاهدات حقوق بشری بر اثر مخاصمات مسلحانه همانگونه که قبلا نیز اشاره شد دیوان بین المللی دادگستری در رأی مشورتی خود در مورد مشروعیت تهدید یا به کارگیری سلاحهای هستهای در عباراتی مختصر اظهار داشت:«حمایت از میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی در زمان مخاصمات متوقف نمیشود،مگر با اجرای ماده 4 میثاق که به موجب آن بعضی مقررات ممکن است در زمان اضطراری تعلیق شود.
بررسی تأثیر مخاصمات مسلحانه بر معاهدات که از محورهای عمده حقوق بین الملل محسوب میشود،گامی بزرگ در این زمینه است و میتواند با ابقا و حفظ بخش عمدهای از معاهدات،به افزایش امنیت حقوقی در زمان مخاصمه کمک برساند.