چکیده:
علیرغم تلاشهای جامعه بینالمللی برای ممنوعیت و پیشگیری از جنگ و حفظ صلح، درگیریهای مسلحانه، چه از نوع بینالمللی و چه از نوع داخلی، سالانه هزاران نفر قربانی به همراه دارد. حدود نیمی از کل قربانیان خاصمات مسلحانه را کودکان تشکیل میدهند. کودکان سرباز از گستردگی و پیچیدگی خاصی برخوردارند و در جنگها و خشونتها که به منظور تحقق اهداف و آرمانهای ملی و بینالمللی حکومتها واقع میشود، افراد غیر نظامی متحمل بیشترین آزار میشوند. براساس مقاولهنامه شماره 182 سازمان بینالمللی کار سربازگیری کودکان و استخدام آنان در مخاصمات مسلحانه جزو بدترین اشکال کار کودک تلقی میشود. همچنین در ماده 8 اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری، استخدام و استفاده کودکان زیر 15 سال به عنوان جنایت جنگی محسوب میشود. به نظر میرسد حاصل تلاش جامعه بینالمللی در مورد وضعیت کودکان را میتوان در کنوانسیون 1989 حقوق کودک مشاهده کرد. به دنبال این کنوانسیون و متعاقب آن دو پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک افزوده گردید که یکی از آنها درباره بکارگیری کودکان در مناقشات مسلحانه است. متاسفانه علیرغم وجود کنوانسیون حقوق کودک و پروتکلهای الحاقی آن بسیاری از کودکان همچنان حقوقشان نقض میشود. توسعه و گسترش سلاحهای سبک که به آسانی توسط کودکان حمل میشود، عدم نظارت بر استخدام کودکان در نیروهای مسلح، فقدان سیستم ثبت دقیق تولد کودکان و یا وقوع تقلب در این زمینه از دیگر عوامل استفاده از کودکان در مخاصمات مسلحانه محسوب میگردد همین موضوعات بود که باعث گردید تا مجموعه قواعد و مقررات بینالمللی برای مقابله با استخدام کودکان به عنوان سرباز در نیروهای مسلح و مشارکت یا استفاده از آنان در درگیریهای مسلحانه در سطح بینالمللی تهیه و تدوین گردد که از مهمترین آن میتوان به پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک در ارتباط با کودکان و مخاصمات مسلحانه اشاره نمود.