چکیده:
در فرهنگ کهن این سرزمین،تمامی رفتارها و آدابها در دایرهی روابط و زیرساختهای اجتماعی، معنا و مفهومی دیگر مییابد و در هر دوره خاص تاریخی با تکیه بر تاملات و ارتباطات فی مابین دیگر فرهنگها رنگ و بوی تازهای به خود میگیرد.مقولهی مسافرت و مسافر نیز مانند دیگر پدیدههای اجتماعی از این امر جدا نیست مسافر چنانچه به تنهایی و یا به قصد منافع شخصی تصمیم به سفر بگیرد، تعلقات اجتماعی،خانوادگی،قومی و قبیلهای وی مانع از به تنهایی راهی شدن وی است.مشارکت در سفر،به هنگان رفتن وجدا شدن از اهل و عیال و نیز در بازگشت از سفر در قالب مراسم و آداب بدرقه و پشواز معنا مییابد.برای آنکه مسافر به هنگام ترک موطن و بستگان خود احساس تنهایی نکند، رفتارها و اعمالی شکل گرفتهاند که در این مقال اهمیت و شرایط آن آمده است.
خلاصه ماشینی:
"از سویی مشارکت در سفر،به هنگام رفتن وجدا شدن از اهل و عیال در سفر در قالب مراسم و آداب با عنوان بدرقه معنایی دیگر مییابد که موضوع بحث ما در ایت مقال است.
ادوارد براون که با دقت،زندگی اجتماعی مردم ایران را در دورهء قاجار مورد کنکاش قرار داده،در این باره آورده است: «بدرقه هم یکی از رسوم ایرانیان است؛و وقتی مسافری از شهر خارج میشود یک یا چند تن از آشنایان او تا مسافتی با وی میروند؛و بعد خداحافظی میکنند.
در این باره،استعانتجویی از درگاه باری تعالی به اشکال متفاوتی که در زیر میآید،خود را نشان میدهد: خواندن دعا برای سلامتی مسافر دربارهی خواندن دعا در مراسم بدرقه،شواهد زیادی وجود دارد.
9 اوژن اوبن در این باره مینویسد: «آنگاه کسی که مسافر است،برای آنکه از پیآمدهای ناگوار راه،به دور و بر حذر باشد،از زیر سینی-که قرآن در آن وجود دارد-که در بالای در خروجی نگه داشته میشود،سه بار گذشته و قرآن را با احترام میبوسد».
01 در این توصیف نیز دیده میشود که بالا نگه داشتن قرآن در محل خروج از منزل و بوسیدن قرآن پس از سه بار عبور از زیر آن،مورد توجه واقه شده است.
در سفرنامهی عضد الملک نیز به رسم مشایعت مسافر توجه شده است: «اکثر اهالی قم،نایب الحکومه و جمعی از اشراف،به مشایعت حاضر شده؛یک الی نیم ساعت در کنار جاده،ردیف یکدیگر ایستاده بودند و از جانب شهر هم زنان و اطفال بر سر دیوارها و بامها نشسته»."