چکیده:
آمارها و شواهد حاکی از آن است که میزان نقض هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی غالب در کشور در بین بخشهایی از جوانان به صورت آشکار یا پنهان در حدی عمومیت یافته که ممکن است بتوان از شکلگیری خردهفرهنگی که مغایر با فرهنگ رسمی غالب در کشور میباشد سخن گفت.برخی بی توجهی به این هنجارها را ناشی از نوعی اظهار مخالفت با فرهنگ و نیز نظام سیاسی غالب میدانند به این معنی که افرادی ه برای حاکمیت سیاسی و فرهنگ حاکم مشروعیت و وجاهت قائل نیستند با بیتوجهی به نمادهای فرهنگی آن،مخالفت خود را ابراز میدارند.گروهی نیز نقض هنجارها را ناشی از پذیرش جنبههایی از یک فرهنگ جدید(غربی)میدانند و معنای آن از نظر کنشگران را لزوما ابراز مخالفت و اعتراض به حساب نمیآورند.این مقاله در پی بررسی مباحث فوق است.این مباحث با استفاده از دادههای فراهم آمده از یک نمونه 376 نفره از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید بهشتی تهران در بهار سال 1386 و نیز مصاحبه با شماری از افرادی که در حد بالایی این هنجارها را نقض میکنند،مورد بررسی قرار گرفت.یافتهها حاکی از آن است که گرایش بیش از نیمی از دانشجویان به نقض برخی از هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی در حد متوسط و بالا است.بر این اساس میتوان چنین نتیجهگیری کرد که فراوانی چنین رفتارهایی در بین دانشجویان در حدی است که بتوان از شکلگیری خردهفرهنگی سخن گفت که هنجارهای متفاوت با فرهنگ رسمی-سنتی دارد.همچنین بخش قابل توجهی از کسانی که در حد بالایی این هنجارها را نقش میکنند به نوعی به عمل خود معنی مقاومت و اعتراض میدهند و یا انگیزه اعتراض به نیروهای فرهنگی اجتماعی و سیاسی در آنها وجود دارد.گستردگی قابل توجه نقض هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی در جمعیت مورد بررسی تا حدی این دیدگاه را تقویت میکند که این هنجارشکنیها را نمیتوان و نباید صرفا به عنوان یک پدیده نابهنجار و جرم تعریف کرد و با آن برخورد انتظامی و قضایی داشت.
خلاصه ماشینی:
"مقاومت یا مخالفت نمادین با نظام فرهنگی سیاسی پرسش اصلی دیگر این مقاله این است که آیا نقض هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی به معنای مقاومت و اعتراض در برابر نظام اقتدار در جامعه است؟برای سنجش این متغیر از چهار گویه استفاده شده است که سه گویه اول آن مربوط بهمقاومت خود پاسخگویان میباشد و گویه آخر نیز نظر پاسخگویان را درباره انگیزه سایر جوانان از چنین رفتارهایی جویا میشود.
توزیع درصد فراوانی پاسخگویان در گویههای مربوط به مقاومت (به تصویر صفحه مراجعه شود) ارقام ردیف پایین جدول 5 که سطحبندی نگرش مقاومتی را بر اساس سنجه ساخته شده نشان میدهد،حاکی از آن است که از نظر اکثریت قابل توجهی(حدود 08 درصد) از دانشجویان نمونه،نقض هنجارهای مربوط به پوشش و سایر هنجارهای فرهنگی دلالت بر مقاومت در مقابل سیاستو فرهنگ حاکم نیست و حدود 02 درصد این نوع رفتار را تا حدی نماد مقاومت و مخالفت میدانند و از آن استفاده میکنند.
آیا نقض هنجارهای فرهنگی از نظر عاملان نوعی اعتراض و مقاومت در برابر گروهها و فرهنگ غالب است یا صرفا جلوهای از یک پسند و سلیقه عادی یا سبک زندگی متفاوت است؟ بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها به نظر میرسد خردهفرهنگ ویژهای در بین جوانان دانشجو،به خصئوص آنانی که متعلق به پایگاههای بالای اجتماعی هستند در حال شکلگیری است،یا شکل گرفته است که هنجارهای آن با برخی از هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی غالب ناهمنوا است."