چکیده:
مباحث مربوط به زنان، هویت جنسیتی، شکل گیری و تغییرات آن از جمله حوزه هایی است که در سال های اخیر در محافل آکادمیک و سیاسی - اجتماعی گسترش بسیاری یافته است. این امر تا حدود بسیاری بازتاب دگرگونی در خود زندگی اجتماعی است که سبب شده در پرتوی تازه به تفاوت های از پیش برقرارشده بین هویت و شیوه های رفتار نوعی زن و مرد نگریسته شود. تحولاتی که در دهه های اخیر در زمینه ارتباطات و فضای سایبر روی داده، سبب دگرگونی نقش های اجتماعی و آگاهی زنان شده است. افزایش تحصیلات زنان و مشارکت آن ها در کارهای درآمدزا از سویی سبب کاهش مطلوبیت الگوی زن سنتی می شود و از سوی دیگر سبب دشواری در هماهنگ کردن نقش های سنتی و قدیمی با نقش های جدید می شود و می تواند به تعارض هویت زنان منتهی شود. در این مقاله سعی می کنیم تاثیرات فضای سایبر بر هویت زنان در ایران (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه تهران) را مورد مطالعه قرار دهیم. از این رو به دنبال پاسخ گویی به این سوال هستیم که تعامل در فضای سایبر تا چه حد بر هویت زنان در ایران تاثیرگذار بوده است؟ در این راستا استدلال اصلی مقاله حاضر این است که تعامل در فضای سایبر سبب دور شدن زنان ایرانی از هویت های سنتی خود شده است. لازم به ذکر است روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی با تکیه بر اطلاعات پیمایشی است.
خلاصه ماشینی:
23 از این رو با توجه به گسترش تکنولوژیهای نو در میان جامعه ی ما، فضای سایبر محیطی را در اختیار همگان قرار داده است که به راحتی میتوان از آن اطلاعات استخراج کرد، برای دیگران اطلاعات فرستاد، تصاویر و فیلم مشاهده کرد و در فضایی به تعامل پرداخت که مکان به هیچ وجه توانایی محدود کردن آن را ندارد.
در روش میدانی، برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز- که در این تحقیق اظهار نظر دانشجویان دختر دانشگاه تهران در مورد تأثیر فضای سایبر بر هویت زنان بوده است - از تکنیک «پرسش نامه » استفاده شده است .
فرضیه ی اصلی: در راستای سؤال تحقیق این فرضیه مطرح میشود که : تعامل در فضای سایبر سبب دور شدن زنان ایرانی از هویت های سنتی خود شده است .
در این پژوهش برای سنجش تأثیر فضای سایبر بر هویت زنان در ایران از پرسش نامه استفاده و بیشتر سؤال های پرسش نامه به صورت مقیاس هایی چندگویه مطرح شده است که علاوه بر بالا بردن میزان پاسخ گویی، هم امکان شناخت مقاصد ذهنی را میدهد و هم امکان سنجش متغیرها.
بدین ترتیب نتیجه تحقیق با توجه به فرضیه مطرح شده بـدین صورت بوده است که ، فضای سایبر در مواردی چون حقوق زنان و آشنایی زنان ایرانـی بـه حقـوق خـود، عضویت در سایت های مربوط به زنان و ایجاد یک همبستگی و وحدت فکری، ایجاد اشتغال و بازاریـابی اینترنتی و ابراز عقاید خود بر خلاف گذشته از طریق اینترنت ، تأثیر معناداری بـر روی هویـت زن سـنتی گذاشته ، اما در مواردی چون استفاده از مدهای اینترنتی، دوست یابی، مسائل جنسی و پیگیری اخبار زنـان از طریق اینترنت نتوانسته است بر هویت سنتی زن ایرانی تأثیری ایجاد کند.