خلاصه ماشینی:
"تاکنون دو گزارش از آنها چاپ شده و در دسترس اهل دانش قرار گرفته است:یکی سفرنامه مرو نوشته سید محمد لشکرنویس نوری است که یک بار با عنوان دردناکترین واقعه قاجار در مجله خواندنیها2و بار دیگر به کوشش قدرت الله روشنی زعفرانلو در مجموعه سه سفرنامه چاپ شده است.
مؤلف نخست با شرحی کوتاه درباره تدارکات لشکرکشی به شرح حوادث مربوط به حرکت اردو و طی مراحل و منازل مختلف از مشهد تا مرو در زمان مراجعت از مرو تا مشهد و بعد به تهران پرداخته است و از این نظر کاملترین و مشروحترین گزارش درباره جنگ مرو است که تا لحظه ورود اردوی شکستخورده به تهران را توصیف کرده است.
یکی دیگر از خصایص قابل توجه کتاب توصیف دقیق مکانهای جغرافیایی محل توقف اردو است که از نظر مطالعات جغرافیای تاریخی منطقه فوق العاده مفید و ارزنده است،به ویژه برای بازسازی وضعیت جغرافیایی شهر و واحهء مرو در آن زمان.
پینوشتها: (1)-روی این سخن با مورخی چون اعتماد السلطنه است که در کتاب معروف خود،تاریخ منتظم ناصری،ج 3،(تصحیح محمد اسماعیل رضوانی،دنیای کتاب،1367)،ص 1826 در شرح حوادث سال 1276 و 1277 نه تنها از جزئیات این واقعه ذکری به میان نیاورده،بلکه آن را پیروزی حشمة الدوله و فتح برخی قلاع ترکمان و فرار تراکمه(!)ثبت کرده است و در کتاب دیگر خود،المآثر و الآثار،(تصحیح ایرج افشار، اساطیر،1374)ج 1،ص 72 در شرحی چند سطری نخست پیروزی اردوی ایران به سرداری حشمت الدوله بر تراکمه را ذکر کرده و در ادامه از شکست اردو به سوء تدبیر قوام الدوله خبر داده است."