خلاصه ماشینی:
"نویسنده در این مبحث روشهای زبانشناسی نوام چامسکی5، نظریه مکتب درونفهمی و تفهیمی و هرمنوتیکی6و اهیمیت آنها را در تاریخنگاری مورد ارزیابی قرار داده است و نقش آنها را در نقد و بررسی متون و روایات مورخان قرن دوم و سوم هجری مؤثر میداند.
در ادامه نیز اصطلاحات رایج در قرآن و حدیث درباره معرفت تاریخی مورد بررسی قرار گرفته و علل و عوامل پیدایش علم تاریخ در اسلام به اختصار تشریح شده است.
نویسنده مقاله درصدد کاهش تردید جدی در معنادار و درست بودن گزارههای مربوط به گذشته،بهویژه گزارههای واقعیت مند و منفرد تاریخی است و آنها را شرط لازم شناخت تاریخی میداند و برای این منظور و دفاع از امکان شناخت تاریخی،به نقد برداشت پارادایم مشاهده مستقیم از شناخت میپردازد و آن را بهطور مستقیم مورد حمله قرار میدهد.
در مقاله ششم با عنوان تاریخنگاری و تاریخنگری در عصر امویان، آقای سید محمد طیبی به بررسی شیوه تاریخنگاری امویان پرداخته و رویه آمویان برای زدودن چهره واقعی اسلام اصیل را مورد توجه قرار داده است.
در مقاله نهم این اثر با عنوان سهم و نقش مورخان شیعه در تاریخنگاری اسلامی،خانم جان احمدی یکی از ابعاد تاریخنگاری اسلامی را در قالب نقش شیعیان مورد بررسی قرار داد ه و نیاز معرفتی به سیرهء رسول خدا(ص)و صحابه ایشان و آشنایی با راهبردهای حکومتی آنان را سبب تقویت انگیزه مسلمانان برای اهتمام به تاریخ میداند.
در مقاله گفتمان انتقادی در تاریخنگاری مسعودی،آقای بهرامی مانند دیگر مقالات این مجموعه به دفعات به زندگینامه مسعودی و بررسی ابعاد و ویژگیهای شخصی،فکری،اجتماعی، علمی و روش گردآوری اطلاعات و منابع مورد استفاده او پرداخته است."