چکیده:
به شیخ اشراق نسبت داده شده که طرفدار اصالت ماهیت است، نسبتی که بزرگانی از فلاسفه، نظیر ملاصدرا، علامه طباطبایی و… به آن به دیده تردید نگریسته اند.
این مقاله بر آن است تا با ره گیری دلایل اصالت وجود در آثار شیخ اشراق، تا حدودی به طرف دیگر این انتساب (اصالت الوجود) اطمینان بخشد. در این راستا پس از ارایه معانی وجود، ماهیت و اصالت، ده دلیل از دلایل طرفداران اصالت وجود مطرح و تلاش شده است بن مایه های مستندات دلایل ده گانه، که از سوی ملاصدرا و طرفداران حکمت متعالیه بیان شده است، از آثار شیخ اشراق استخراج شود و بر همین اساس، ادعا این است که می توان سهروردی را همانند دیگر فلاسفه، طرفدار اصالت وجود دانست و گفت مقصود وی از عباراتی که دال بر اعتباری بودن وجود است، مفهوم وجود است نه حقیقت وجود.
It is attributed to Shiekh al-Ishraq that he holds the principality of quiddity. But this has been doubted by great philosophers such as Mulla Sadra and Allamah Tabataba'i. The present paper is going to trace the proofs of principality of existence to the Sheikh al-Ishraq's writings. So، presenting the meanings of existence and quiddity، the paper propounds ten proofs of those holding the principality of existence; it attempts to show roots of the ten proofs of the principality of existence in the works of Sheikh al-Ishraq and claims that Sheikh al-Ishraq means the concept of existence، rather than the reality of
existence، when he says that existence is mentallyposited.
As a result، one can consider Sheikh al-Ishraq as those maintaining the principality of existence.
خلاصه ماشینی:
"آنچه از تمامی عبارات یادشده دربارهی ویژگیهای جعل میتوان استفاده کرداین است که فیض خدا به امر اعتباری تعلق نمیگیرد؛خداوند بخشندهیاعتباریات نیست و همهی جملات ارائه شده از شیخ اشراق،خداوند را افاضهکننده وبخشندهی وجود شمرده است؛بنابراین خداوند واهب و بخشندهی امور اعتبارینیست و دیگر اینکه از جهت سنخیت بین علت و معلول،اگر وجود درواجب الوجود،اصیل است و تحقق بالذات دارد،چنانکه شیخ اشراق در موردبسیاری بر آن تأکید دارد،وجود موجودات،که معلول اویند،نیز دارای تحقق وعینیت است،البته از ناحیهی غیره.
. ماحصل و مرور با توجه به آنچه گفته شد،میتوان ادعا کرد که نمودار شدن شداهد فراواناصالت وجود در آثار شیخ اشراق و تطبیق آنها بر دلایل اصالت الوجودیهاگویاترین سند برای اطمینان بخشیدن به این است که میتوان به شیخ اشراقنسبت اصالت وجود داد و ازاینرو در خصوص گفتارهای دوپهلوی وی،کهمیتوانند دارای دو برداشت باشند و همچنین آندسته از عباراتی که صریح دراعتباری بودن وجودند،باید گفت مقصود سهروردی ازاین عبارات مفهوم وجوداست و دربارهی پارهای از کلمات که دال بر نوعی تحقق برای ماهیتاند،بایداذعان نمود که مقصود وی ماهیت به معنای ما به الشی هو هو است نه به معنایما یقال فی جواب ما هو؛بنابراین چنانکه بزرگانی چون ملا صدرا و در بینمتأخرین،فرزانهای چون علامه طباطبایی،در نسبت دادن اصالت ماهیت به شیخاشراق نیازمند دلایل و مستنداتی قوی است و تا آنجا که در کتب شیخ اشراقجستوجو گردید،چنین دلایلی در آثار سهروردی یافت نشد."