خلاصه ماشینی:
"ماجراهای جانشین محمود یعنی سلطان مسعود در هر د اثر تقریبا یکسان و با یک حجم استواما نکته قابلتوجه در واپسین سالهای حکومت غزنویان حکام غوری و به پایان حکومت غزنویان در منطقه لاهور،اشاره شده،در حالیکه همهی این تحولات در کتاب تاریخ ایران و جهان(1)تنها در 6 خط و آنهم بدون هیچ اشارهای به نام امرای غوری،آمده است،نکته جالب دیگر اشاره به اصل و نسب ایرانی غوریها در آخرین خط مربوط به تحولات ایران در عصر غزنوی در همین اثر اخیر الذکر است در حالیکه چنین مطلبی در کتاب درسی تاریخ(3)دیده نمیشود.
بخش اصلی فصل سلجوقیان در کتاب درسی تاریخ(3)،با نام اوجه رونق دولت سلجوقی در دو صفحه به دوران سلطان ملکشاه و وزیر نامآور او خواجه نظام الملک اختصاص دارد؛در کتاب تاریخ ایران و جهان(1)نیز حجم مطلب در این دوره در مقایسه با سایر ادوار بیشتر است،در یک ستون کامل به روزگار ملکشاه وخواجه نظام الملک پرداخته شده،اما از تقسیمبندی دورهی حکومت ملکشاه و اقدامات او خبری نیست.
البته نباید ناگفته گذاشته که در بخش«یک توصیح»در همین میانه فصل، به روابط تیرهی خواجه نظام الملک و ملکشاه سلجوقی در اواخر عمر اشاره شده و در بخش«بیشتر بدانید»انتهای فصل،که به اسماعیلیان و نقش آنها در تاریخ ایران بهطور موجز اشاره دارد،چند خطی به قتل خواجه و فرزندانش نیز اختصاص یافته است20 بخش بعدی فصل دوم کتاب تاریخ(3)با نام تجزیه دولت سلجوقیان و حکومت سنجر،به دلایل عمدهی ضعف اقتصادی و ناآرامیها و آشفتگیها بعد از مرگ ملکشاه سلجوقی اختصاص دارد و حاوی نکات تحلیلی و شایان توضیحی است و در ادامه و در مطلبی بیشتر از یک صفحه،به اوضاع ایران در عصر سلطان سنجر پرداخته شده،درگیریهای او با قراختاییان و همچنین فتنههای غزان با توضیحاتی کافی برای دانشآموزان تشریح شده است."