چکیده:
بارکس و لوئیس شاعران و خاورشناسان امریکایی هم از جمله مولانا پژوهان در کشورهای خود بودهاند.مولانا جلال الدین محمد بلخی،عارف وارستهای است که آیین او عشق و کلامش دعوت به یگانگی است.در میان شاعران ایرانی،هیچیک از لحاظ وسعت دامنهء تأثیر در خارج از ایران با مولانا برابری نمیکند.سالها پس از درگذشت مولانا،دامنهء این تأثیر گسترش بسیاری پیدا کرده و به ادبیات کشورهای غربی راه یافته است.از نخستین کسانی که در ادبیات غرب از مولانا تأثیر پذیرفتهاند،میتوان ادوارد براون،نیکلسن،آربری و دیگر خاورشناسان انگلیسی را نام برد.در میان پژوهشگران و خاورشناسان آلمانی،دووالنبرگ،روکرت،ریتر،شمیل،و جز آنان آثار ارزشمندی دربارهء مولانا نوشتهاند.خاورشناسان اتریشی نظیر فون هامر پورگشتال و شوانا،خاورشناسان و ادبای فرانسوی از جمله هوار،ماسینیون،بارس و خاورشناسان ایتالیایی چون بوزانی و اسکارچیا هم در تأثیرپذیری از مولانا بیبهره نبودهاند.در سوئیس،اسپانیا،چک و اسلواکی،سوئد،مجارستان، نروژ و حتی هلند نیز آثاری توسط خاورشناسان دربارهء مولانا پدید آمده است.درژاوین و عادلاف از خاورشناسان روسی و امرسون،و جکسون،
خلاصه ماشینی:
"او از مریدان و دوستداران مولانا بود و آثار متعددی دربارهء مراد خود به یادگار گذاشت که شکوه شمس،سیری در افکار و آثار مولانا جلال الدین(ترجمهء فارسی حسن لاهوتی، تهران)گردآوری گزیدهای از غزلیات مولانا با عنوان نوای نی(8491 م)؛گفتار جلال الدین رومی(9491 م)و ترجمه و شرح و تفسیر منتخباتی از دیوان اشعار مولانا جلال الدین رومی(4691 م)را میتوان یاد کرد(شفا،8431:ج 1،764،964، 605).
) (Schwannau خاورشناس مشهور بود که هفتاد و پنج غزل مولانا را با عنوان دیوان بزرگترین شاعر عارف ایرانیان،جلال الدین رومی،گلچین کرد و متن فارسی آنها را همراه با حواشی و ترجمهء آلمانی خود به چاپ رسانید.
Robin) ادیب فرانسوی نیز براساس رسالهء تحقیقی پژوهشگر ترک تیمور تاش،با عنوان مکتب عرفان جلال الدین رومی(2591 م)،مقالهای به نام «جلال الدین الرومی،عارف شاعر و چرخزن»در نشریهء فرهنگی کایه دوسود(اوت 5591 م)به چاپ رسانید(لوئیس،4831:007،107) یکی دیگر از مولویپژوهان فرانسوی،خانم اوا دو ویترای مه میرویچ A.
او همچنین کتابهای دیگری دربارهء آثار مولانا جلال رومی به آلمانی چاپ و منتشر کرده که ترجمهء تحت اللفظی 001 رباعی از مولانا با عنوان نقش خیال دوست-ظاهرا مترجم نام کتاب را از یکی از رباعیات مولانا با همین عنوان برگرفته-با استفاده از نسخهء استاد بدیع الزمان فروزانفر و ترجمهء گزیدهء غزلیات و رباعیات دیوان کبیر (آلمان،انتشارات 3002، C.
این کتاب نخستین بار توسط مریم مشرف با عنوان بهاء ولد،زندگی و عرفان او(تهران،مرکز نشر دانشگاهی،2831 ش)و سپس به وسیلهء مهر آفاق بایبوردی-شاگرد و مترجم آثار دیگر مایر-به نام بهاء ولد والد مولانا جلال الدین(تهران،سروش،3831 ش)ترجمه و چاپ گردید."