خلاصه ماشینی:
"بگذریم!سخن در معنی کلمهء روشنفکر بود،و این که این عنوان را،به چه کسی اطلاق میتوان کرد؟چهار سال پیش در فرانسه-همزمان با بیستمین سال درگذشت ژان پل سارتر-کتابی بسیار پرمایه منتشر شد به نام قرن روشنفکران La siecle des) (intellectuels که در آن میشل وینوک (Michel Winock) استاد تاریخ دیپلماسی معاصر در دانشگاه پاریس،سیر صد سال روشنفکری قرن بیستم فرانسه را بیغرض و واقعبینانه بررسی کرده و نشان داده است که در میان صدها تن شاعر و نویسنده و سیاستباز قرن بیستم فرانسه،شمارهء آنهایی که خود را در برابر مردم مسؤول میدانسته،و در موقع مناسب از گفتن خطاها و بیراهه رفتنهای خود نیز پرهیزی نداشتهاند،از ده- دوازده تن بیشتر نیست.
برای جلوه کردن در میان خلق،آسانتر و بسی آسانتر این بود که بگویند این حرفها به درد امروز نمیخورد!و لا بد تمام ملتهای دیرینه و بافرهنگ دنیا هم آثار درخشان تمدن خود را از روی جهل و بیخبری نگهداری میکردند!و تمام موزههای بزرگی چون موزهء لوور پاریس،موزهء بریتانیا،وارمیتاژ سن پترزبورگ هم نشانهء جهل پایهگذاران آنها بوده است!درک لطایف سخن رودکی و شهید و فرخی و منوچهری،شناختن روان دردمند ناصر خسرو که«در لفظ دری را به پای خوکان نمیریزد»،فهمیدن تجدید حیات معنوی حکیم سنایی در آثار عرفانی او،لذت بردن از طنز لطیفی که در حکایتهای کوتاه مصیبتنامه و منطق الطیر عطار آمده، و بالاتر از آن درک کلام آسمانی مولانا،تماشای تصویر سراپا نقد و طنزی که سعدی در گلستان و بوستان از جامعهء بشری ترسیم میکند و پیش چشم ما میگذارد،و درک کلام فخیم و پرمایهء حافظ که یک تنه در برابر ریاکاران زمانهء خود و روزگاران پس از خود قد برافراشته است،کاری آسان نیست."