خلاصه ماشینی:
"در این قرون امواج سیل ادب و فرهنگ ایرانی دوجانبه بود یعنی صدها تن از علمای ترکستان و ایران فعلی وارد کشمیر شدند و چونکه در قدیم خوشنویسی یکی از نشانههای بزرگی بشمار میرفت لذا حدس میتوان زد که اکثر آنان خوشنویس بوده باشند و از طرف دیگر طلاب کشمیری به نواحی سمرقند و بخارا و هرات مسافرت کرده علوم را فرا میگرفتند و معلوم است که در مدارس دینیه در آنزمان خطاطی آموخته میشد بلکه بقول مولف ایرانشهر کتابت حرفهای مخصوص بشمار میرفت صحافی نیز حرفه بوده و شیوه بخصوصی داشته(ایرانشهر ج 1،ص 766).
در زمان شاه کبیر کشمیر ملا جمیل خطاط معروف بوده و,,کتیبههای فارسی او به خط نستعلیق در مساجد و مقابر باقیست،،(پایاننامه دکتر شمس الدین)و بنابر گفته حسن شاه نقشهای ملا جمیل در کشمیر مشهور بود (ج 2،ص 198)در این عهد کتابخانههای متعددی در گوشه و کنار کشمیر باز شدند و دانشمندان کشمیری آثار فارسی و عربی را استنساخ کرده و زنیت گنج ادب ساختند.
چنانچه مؤلف مینویسد:میر علی هروی شاگردان بسیاری تربیت کرد که بعضی از استادان مسلم این خط بودند و از انجمله سید احمد مشهدی و محمود شهابی و مالک دیلمی و محمد حسین کشمیری و از شاگردان وی حسین کشمیری و محمد مراد زرین قلم را نام(ایرانشهر ج 1 ص 768)بردهاند.
اگرچه صاحب خوشنویسان او را کاتب گمنام نوشته است ولی بنظر نگارنده هیچجای شک نسبت باین که نسخه یوسف و زلیخا که بقلم جلی متوسط کتابت شده و در کتابخانه سلطنتی تهران موجود است از ملا محسن کشمیری نوشته شده."