چکیده:
در مفهوم معاصر حقوق بشر و در معنای خاص،دیوان بین المللی دادگستری را نمیتوان،دادگاه حقوق بشر نامید زیرا ماده 34 اساسنامه آن مقرر میدارد که فقط کشورها میتوانند نزد دیوان طرف دعوا باشند.بنابراین افراد،شرکتها سازمانهای غیر دولتی و حتی سازمانهای دولتی نمیتوانند طرف دعاوی ترافعی مطروحه در دیوان باشند. بعلاوه در یک تفسیر مضیق اکثریت قریب به اتفاق آرای مشورتی دیوان نیز در مورد حقوق بشر نبوده است.گرچه در میان حقوقدانان گرایشی نسبت به توسعه صلاحیتن دیوان همچنان وجود دارد،ولی این کار فقط در صورت اصلاح اساسنامه ممکن است.با این حال با توجه به صلاحیت عام دیوان تاکنون حقوق بشر موضوع تعدادی از دعاوی مطرحشده در این مرجع قضایی بین المللی بوده است.
در این مقاله رویه قضایی دیوان مورد تجزیه و تحلیل حقوقی قرار گرفته تا آرای دیوان که با عنایت به ماده 38 اساسنامه تحت شرایط خاصی به عنوان یکی از منابع حقوق بین الملل تلقی میشود نسبت به حقوق بشر مورد ارزیابی قرار گیرد.نویسنده بر آن است تا با نگاهی انتقادی به نظرات و استدلالات دیوان،بررسی نماید که از میان دیدگاههای فلسفی متفاوت کدام یک مورد توجه دیوان قرار گرفته است؟آیا از نظر دیوان برای حقوق بشر در سطح جهانی میتوان نسخه واحدی پیچید یا با توجه به تکثر و تنوع مردم،جوامع،فرهنگها و ایدئولوژیها نمیتوان قابل به جهان-شمولی حقوق بشر بود؟
خلاصه ماشینی:
"جامعه بین الملل موفق به تأسیس دادگاه جهانی حقوق بشر نشده است.
است،برای حل و فصل دعاوی بین دولتها و نه به عنوان دیوان بین المللی حقوق بشر
حقوق بین الملل است ولی طبیعی است که دیوان میتواند با رعایت مقررات مربوط به
مشروع به طور صریح اظهار نظر نماید و معتقد بود حقوق بین الملل در این مورد
در این راستا وظیفه دیوان اصولا حقوق بشر مورد نظر حقوق بین الملل است یعنی
این حقوق به طور اساسی منتج از توافقات بین المللی است که دولتها در آنها متعهد
این نظر دیوان کمک بزرگی به توسعه مفهوم حقوق بشر نمود.
مذکور باشد بلکه امری است که با توجه به ماهیت،مربوط به حقوق بین الملل بوده و لذا
دیوان با استناد به حقوق بشر-دوستانه،جامعه بین المللی را به قانونمند بودن این بخش
(4)- Nuclear Weapons,Adv,Op. ICJ Rep,1996,66 از حقوق بین الملل دعوت مینماید اما همچون ژنوسید سلاحهای هستهای را تهدیدی
دادگاه بر این نظر بود که به طور کلی سلاحهای هستهای براساس حقوق بین الملل
دیوان در حمایت از حقوق بشر نقش مهمی ایفا نموده است.
است و این نوع حقوق به خوبی در اعلامیه جهانی بشر دیده میشود خصوصا
دیوان به عنوان حقوق بین الملل عرفی پذیرفته شده است.
مسأله حقوق بشر میشود ولی در مجموع دیوان نقش سازندهای در این زمینه داشته و
ICJ Rep,1951,p 23 صلاحیت دیوان ماورای بند 1 ماده 34 اساسنامه همچنان وجود دارد1ولی این کار فقط
حقوق بین الملل با خلاء قانونی مواجه میگردد این مرجع جهانی بتواند نقش مهمی در"