چکیده:
هدف از این مقاله،تبیین رفتار باروری زنان کرد و ترک در چارچوب رویکردهای نظری ارایه شده برای تبیین تفاوتهای باروری اقوام است.روش تحقیق پیمایشی و جمعیت آماری،کلیهء خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنان 15-49 سالهء حداقل یکبار ازدواج کرده است که در داخل خانوارها شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند. حجم کل نمونه 768 خانوار تعیین و در نهایت پرسشنامههای مربوط به 739 زن واجد شرایط تحلیل شد.تحلیلها نشان میدهد که هرچند تفاوت باروری گروههای قومی در گذر زمان کمتر شده است،اما کردها در مقایسه با ترکها،متوسط زندهزایی بیشتری در کوهورتهای مختلف ازدواج و موالید تجربه کردهاند.در زمان تحقیق متوسط زندهزایی زنان کرد(3/3)بیشتر از ترکها(2/2)و تفاوتها از نظر آماری معنیدار بوده است.بر پایهء این بررسی،تأثیر قومیت بر باروری زمینهای و در کوهورتهای مختلف ازدواج متفاوت است.نتایج بیانگر آن است که اتخاذ یک رویکرد ترکیبی و جامع در تحلیل تفاوتهای قومی در باروری،تبیین بهتری در مقایسه با فرضیهء همانندی مشخصهها و مدل هنجاری-فرهنگی به دست میدهد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به تحولات باروری در ایران(عباسی شوازی 2000؛عباسی شوازی و مک دونالد 2005؛میرزایی20053)و تفاوتهای قومی در تجربهء تغییرات باروری در سطح کلان(عباسی شوازی و حسینی20084)و نیز همگرایی باروری گروههای قومی با روندهای ملی و اکثریت فارس در سالهای اواخر دههء 1370(عباسی شوازی و حسینی و نای پنگ13865؛عباسی شوازی و حسینی 2008؛عباسی شوازی 1380؛صادقی 1383؛عباسی شوازی و صادقی 1386)،این مطالعه حول این سؤال کلی سامان یافته است که چه تفاوتهایی در رفتار باروری زنان کرد و ترک آذربایجان غربی وجود دارد؟آیا رفتار باروری صرفا در ارتباط با هنجارهای خردهفرهنگی و موقعیت گروه اقلیت است،یا ناشی از جایگاه متفاوت گروههای قومی در نظام اقتصادی و اجتماعی است؟چگونه تعامل عوامل (1).
نکتهء دیگری که اشاره به آن ضروری است این است که ورود مشخصههای اقتصادی-اجتماعی و جمعیتی در معادله(مرحلهء دهم)باعث شد تا از شدت رابطهء عوامل قومی-فرهنگی با باروری کاسته شود و عوامل مربوط به موقعیت گروه اقلیت(احساس بیعدالتی قومی)و هنجارهای خردهفرهنگی(تقدیرگرایی در رفتار باروری)تأثیرشان بر رابطهء قومیت و باروری،نسبت به زمانی که هنوز اثر مشخصهها کنترل نشده بود،کاهش یابد.
تحلیل کوهورت تعیینکنندههای باروری نیز نشان داد که شدت رابطهء قومیت و باروری در میان زنان کوهورتهای مختلف ازدواج متفاوت است،به طوریکه پس از کنترل عوامل زمینهای و بلافصل،شدت رابطهء قومیت و باروری در کوهورت ازدواج سال 1371 و بعد از آن با 3/73 درصد کاهش به 18/0 تقلیل یافت و از نظر آماری غیرمعنیدار شد،حال آنکه در کوهورت ازدواج سال 1370 و قبل از آن،نسبت همبستگی قومیت و باروری پس از کنترل تمام عوامل بلافصل و زمینهای همچنان بالاست(225/0)و حضور قومیت در کنار سایر متغیرها و نیز تفاوت باروری گروههای قومی معنیدار است."