چکیده:
در این مقاله تغییراتی که در اثر موفقیت سوادآموزی بزرگسالان، در میزان باسوادی
کشور، به وجود آمده بررسی شده است.دوره زمانی مورد تأکید، در مقایسهها، دو برهه
پیشاز انقلاب و پس از انقلاب بوده و در تحلیل وقایع مرتبط با سواد آموزی بزرگسالان
از هر دو شیوه تحلیلی متعارف در جمعیتشناسی تحلیل مقطعی و تحلیل نسلی استفاده شده
است.چون بخش بزرگی از بیسوادان را افراد 15 ساله و بیشتر تشکیل میدهند، از اینرو
تحلیلیها بر این گروه متمرکز بوده و به رابطه سواد و برخی جنبههای جمعیتشناختی
نیز توجه شده است.اسناد و شواهد آماری مؤید آن است که پس از انقلاب در آموزش
بزرگسالان موفقیتهای چشمگیری به دست آمده است.شواهد در این بررسی حاکی از تغییر
تعداد بیسوادان بعد از انقلاب اسلامی است:به طوری که پس از انقلاب این تعداد قریب
5/1 درصد کاهش داشته است.با این همه، هنوز هم بیشترین توجه به وضع سواد مردان است،
در حالی که برنامهریزی برای آموزش زنان تلاش بیشتری را میطلبد.بررسیها نشان میدهد که هرچند عمده وقایع جمعیتی برای بزرگسالان به وقوع
میپیوندد، اما تغییر مهمی بین سوادآموزی بزرگسالان و وقایعی چون ازدواج و زاد و
ولد وجود دارد.به این نکات نیز در مقاله حاضر تا حد امکان توجه شده است.
خلاصه ماشینی:
"درصد باسوادان به تفکیک زن و مرد در چهار سرشماری به شرح زیر برای سنین مزبور گزارش شده است، که آن را مورد پیگیری نسلی قرار میدهیم: (به تصویر صفحه مراجعه شود) پیگیری نسلی درصد باسوادی مردان و زنان 15 تا 40 ساله طی 30 سال از 1345 تا 1375 پیگیری و بررسی نسلی پنج گروه سنی در برگیرنده 15 تا 40 سالگی حاکی از آن است که درصد سواد مردان این گروه که در سال 1345 از 56 تا 27 درصد بوده طی 30 سال، هنگامی که در سال 1375 این نسل به 45 سالگی و بیشتر نایل میشود، به 71 تا 30 درصد رسیده با توجه به اینکه بزرگترین جهش و افزایش به سوی باسوادی در طی ده ساله 1365 تا 1375 مشاهده شده است.
با این همه مسؤولیت اداره خانواده و مسائل اجتماعی و اقتصادی، که در طول زندگی نسلهای مختلف متراکم و افزوده میشود و به عنوان عاملی میتواند سد راه سوادآموزی شود، نتوانسته است تأثیری در سوادآموزی مردان و زنان ایران، از جوانی تا سالخوردگی داشته باشد؛و بخصوص در طی ده ساله 1365 تا 1375 سواد آموزی، براساس نتایج پیگیری نسلی، بسیار چشمگیر بوده و همچنین نتایج پیگیری مقطعی و غیره هم نسل نیز افزایش میزان سواد را نزد زنان و مردان بزرگسال به خوبی نشان میدهد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) درصد باسواد در سالهای 1365 و 1375 درباره افزایش میزان سواد در ده ساله 75-1365 لازم به تذکر است که برای نخستین بار در جمهوری اسلامی ایران، در شهریور 1367، همایشی تحت عنوان جمعیت و توسعه برگزار شد که راه را برای اجرای برنامههای تنظیم خانواده هموار ساخت و کاربرد وسایل جلوگیری و کنترل باروری را توصیه و تشویق کرد."