چکیده:
در دوران سلطنت ناصر الدین شاه قاجار تاسیس بانک در ایران از سوی دو کشور انگلستان و روسیه فقط به منظور حفظ منافع سیاسی و اقتصادی آنها و وابستگی بیشتر حکومت و ملت دوران بوده است.بههمین دلیل دو کشور مزبور در این زمینه با یکدیگر به رقابت پرداختند. پس از آنکه انگلیسیها توانستند امتیاز بانک شاهنشاهی(شاهی)را از ناصر الدین شاه دریافت نمایند.روسها نیز بلافاصله امتیاز تاسیس انجمن استقراضی را از شاه ایران دریافت کردند. هدف این بانک مقروض نمودن حکومت،درباریان و مردم ایران بود و با در دست گرفتن نبض بازار پولی ایران،کشور را تحت سلطه اقتصادی و سیاسی روسیه قرار داد.انجمن استقراضی با اعمال خود در دوران مشروطه و پس از آن باعث ضررهای مادی و معنوی بسیاری در ایران گردید تا اینکه با پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی و شعار آن دولت مبنی بر حمایت از مظلومان جهان،براساس قرارداد 1921 میلادی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی در سال 1924 م به کار خود خاتمه داد و کلیهء امور آن به ایران واگذار گردید هدف از مقالهء حاضر بررسی نحوه تاسیس و عملکرد بانک مذبور با استفاده از منابع مختلف میباشد تا نکات بسیاری در این خصوص مشخص شود.
خلاصه ماشینی:
"تأسیس و عملکرد بانک استقراضی در ایران زهره اسعدی*چکیده در دوران سلطنت ناصر الدین شاه قاجار تاسیس بانک در ایران از سوی دو کشور انگلستان و روسیه فقط به منظور حفظ منافع سیاسی و اقتصادی آنها و وابستگی بیشتر حکومت و ملت دوران بوده است.
انجمن استقراضی با اعمال خود در دوران مشروطه و پس از آن باعث ضررهای مادی و معنوی بسیاری در ایران گردید تا اینکه با پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی و شعار آن دولت مبنی بر حمایت از مظلومان جهان،براساس قرارداد 1921 میلادی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی در سال 1924 م به کار خود خاتمه داد و کلیهء امور آن به ایران واگذار گردید هدف از مقالهء حاضر بررسی نحوه تاسیس و عملکرد بانک مذبور با استفاده از منابع مختلف میباشد تا نکات بسیاری در این خصوص مشخص شود.
زیرا میدانستند که هدف انگلیسیها از اخذ این امتیاز تسلط بر بازار و اقتصاد ایران است همچنین بانک شاهنشاهی موفق شده بود با دادن وام و کمکهای مالی به شاه و دربار ایران نفوذ بسیاری کسب نماید بههمین دلایل و برای آنکه صورت ظاهر قضیه خیلی زننده نباشد،یکی از اتباع روسیه به نام ژاک پولیاکف6را که مدتها در خدمت حکومت ایران بود با حمایت وزیرمختار روسیه تشویق به اخذ امتیاز تاسیس«انجمن استقراضی ایران»از ناصر الدین شاه نمودند.
مدت این قرارداد 75 سال بود و به موجب آن گمرکات ایران به استثنای گمرکات جنوب به عنوان ضمانت در اختیار روسیه قرار گرفت و قرار شد درآمد گمرکات به بانک استقراضی پرداخت شود،همچنین تعهد نمود هیچگونه وامی از کشورهای دیگر را دریافت ننماید."