خلاصه ماشینی:
"آنچه این نظر را تأیید میکند،نقش اسپندارمد ایزد بانو یا الههء زمین در یاری دادن به منوچهر است که شرح آن باختصار در سه متن پهلوی و یک متن سریانی آمده است و آنها را در اینجا نقل میکنیم: گزیدههای زادسپرم(فصل 4 بند 4 تا 7)22:«تجلی دین در اسپندارمد در آن زمان بود که افراسیاب آب را از ایرانشهر بازداشت.
چگونه باید مطرح شدن خواستگاری افراسیاب را از اسپندارمد در داستان منوچهر توجیه کرد؟بهتر است نخست نکات اصلی اسطوره را براساس منابع ذکر شده بازسازی کنیم:«در طول فرمانروایی منوچهر،افراسیاب تورانی به ایرانشهر حمله برد و منوچهر را در پدشخوارگر(یا طبرستان)محاصره کرد و شهرها را ویران کرد و زمین را لگدکوب کرد و مسیر آب رودخانهها را بسوی توران باز گردانید و کاریزها و چشمهها را کور کرد.
62 در متن پهلوی بندهش نام این مرد که بصورت جوان پانزده ساله متجلی شد، نیامده است،اما در متنی سریانی از تئودور بارکنای که قبلا بدان اشاره شد و در آن عقاید زروانیان نقل شده،وی نرسه نام دارد،63یعنی همان ایزد نریوسنگ که مظهر مردانگی است.
»64 اگر در پس این اسطورهء اخیر بجای صورت جمع«زنان»،نمونهء اولیهء زن بد را که آفریدهء اهریمن است و در ادبیات پهلوی بصورت«جهدیو»یا جهی»ذکر میشود،و بجای«مقدسان»نمونهء اولیه و پیش نمونهء«انسان مقدس»یعنی گیومرث را ببینیم، منظور از جلوهگر شدن نرسه بصورت مرد زیبا بر جهی روشن میشود.
نکتهای که جای سؤال دارد این است که چرا در اسطورهء افراسیاب و اسپندارمد،این ایزدبانو نقش اغوای ستمگر متجاوز تورانی را بر عهده دارد و نه خدای دیگری مانند ناهید (اناهیتا)،ایزدبانوی آبها،که در ادبیات زردشتی بیش از هر الههء دیگری به زیبایی توصیف شده است،خصوصا اینکه سخن از بازگردانیدن آب به ایران زمین است."