چکیده:
ایرانیان به شیوههای گوناگون به تقدس آب پرداختهاند.چه در انتخاب ایزد ناهید به عنوان نگهبان آب در دوران باستان و چه با بزرگداشت آن با برپایی آب انبارهای متعدد و با سردرهای باشکوه در مناطق مختلف در دوران اسلامی. اما نادر رویهای متفاوت از آب انبار را در کلات(شمال شرق خراسان)برای ما به نمایش میگذارد.وی دستور به ساخت حوض انبارهای متعدد(063عدد)در دورههای اطراف خشت و گرو به صورت پلکانی میدهد.البته در این راه همآواز و هماهنگ با شرایط طبیعی منطقه عمل مینماید. تأسیسات آبرسانی وی در کلات نیز با تنبوشههای سفالی و سنگی انجام پذیرفته بود.و آب قرهسو در فوارههای دور عمارت خورشید چند صباحی به جنبش درآورده بود.
خلاصه ماشینی:
"(کلات نادری و روستای خشت)
اما نادر رویهای متفاوت از آب انبار را در کلات(شمال شرق خراسان)برای ما به نمایش میگذارد.
به ساخت حوض انبارهای متعدد(063عدد)در دورههای اطراف خشت و گرو به صورت پلکانی میدهد.
تأسیسات آبرسانی وی در کلات نیز با تنبوشههای سفالی و سنگی انجام پذیرفته بود.
نیز توجه داشتهاند و برای تحقق بخشیدن به این امر
مسجد این آبادیهای بسیار قدیم ایران است که قبل از
ارغونشاه به کلات وارد میشود که در این محل به
باهم وارد حصار کلات میشوند(شکل شماره 1)و
کیلومتری خارج حصار کلات از رودخانه قرهسو که
اما در مورد نصب این تنبوشهها باید محل تنبوشه
بارندگی و سیل این آبراهها به مرور خراب شده و 7 کیلومتر لولهکشی آب به کلی از بین رفته و فعلا فقط
بالاترین قسمت دژ کلات)قرار گرفته است.
انبار ساخته شده بود که مانند پله روی هم دیگر قرار
کثرت حوض انبارها باعث شده تا ساکنین محل این
برای پر شدن این آب انبارها از چندین جهت
طبیعی کلات نادری که سخت مورد توجه نادر شاه
اگر به علت این همه فعالیت نادر در کلات
برای خود در کلات بر پا میسازد(عمارت خورشید)
غارتها مشغول است ولی با این تفاوت که تیمور
دومین دربند معروف حصار کلات است که در
شمال حصار واقع شده است و در گذشته دارای تأسیسات
در اطراف این چشمهها آثار لشکرگاه نادر به
شش روستای دیگر داخل حصار کلات:آقداش،
شکل شماره 5:موقعیت روستای خشت و آثار تاریخی آن نسبت به کلات
تصویر شماره 2:بقایای تنبوشههای سنگیر موجود در محوطه عمارت خورشید عکس از نگارنده"