چکیده:
دادههای مختلف نشان میدهند که از دهه 1970 به بعد خاصگرایی فرهنگی به طور عام و بنیادگرایی دینی به طور خاص بسیار گسترده و افزوده شدهاند. به بیان دیگر در این دوره انسانهای بیشتری با الهام از ایدئولوژیهای احیاگر دینی و عموما بنیادگرایانه افراطی بسیج شدهاند. بیشک در این تقابل، پتانسیل خشونت بسیار بالا میرود؛ تا جایی که توسل به هر وسیلهای ازجمله اقدامات خشونتآمیزدر راستای دفاع از ارزشها مشروعیت مییابد و کنشهای جمعی پرتنش و ستیزآمیز، سازماندهی منظم تروریستی پیدا کرده و به گسترش تروریسم تحت لوای توجیهات مذهبی میانجامد. با توجه به گستردگی دامنه خاصگرایی فرهنگی، در این پژوهش جریان بنیادگرای مذهبی القاعده را به عنوان بارزترین مصداق خاصگرایی دینی در دهههای اخیر مطرح نموده و رابطه میان شکلگیری و گسترش مرزهای عملیاتی این جریان را با روند جهانی شدن بررسی مینماییم
خلاصه ماشینی:
"تروریسم جهانی ابزاری برای مبارزه با جهانی شدن تروریسم جهانی به عنوان استراتژی اقدام گروههای رادیکال دینی نظیر القاعده، بروز عینی گونهای از خاصگرایی فرهنگی است که خود نمودهای گوناگون دارد و متغیرهای مختلف نیز در گسترش این پدیده دخیل هستند.
چرا در دهههای اخیر بسیاری از جوامع جهان شاهد رشد و گسترش بنیادگرایی هویتی بهطور عام و خشونتگرایی مذهبی بهطور خاص بودهاند؟ مرور آثار پرشمار مربوط به گرایشها و جنبشهای مختلف مذهبی،حکایت از آن دارد که پژوهشگران برای تبیین علل خشونتگرایی و رادیکالیسم دینی به متغیرهایی مانند استعمار،امپریالیسم، مداخلات خارجی،تبعیض،تمرکز،نابرابری و ناکارآمدی نخبگان سیاسی اشاره میکنند.
به بیان روشنتر اگر بتوان همسانیهای یک گرایش رادیکال دینی و رفتارهای مبتنی بر آن را به عنوان تلاشی برای خاص ماندن در قالب یک هویت دینی که در این پژوهش دین اسلام میباشد،در نظر گرفت،چنانکه پیشتر گفته شد بایستی بتوان متغیر یا متغیرهای برابر نهادن این پدیده را هم مشخص نمود که در تضاد دیالتیکی این دو با یکدیگر،ناگزیر پتانسیل ستیز و خشونت افزایش مییابد و گسترش خشونت سازمان یافته یا تروریسم از سنتز آنها بازتولید میشود.
در جامعه سنتی،پیوند تنگاتنگ فضا و فرهنگ یا مکان یا محل و سرزمین معین، این نیازهای هویتی را به خوبی تأمین میکرد و انسانها درون دنیاهای اجتماعی کوچک، محدود،پایدار و منسجم خود به هویت و معنای مورد نیاز خود به آسانی دست مییافتند؛اما فرآیند جهانی شدن با پاره کردن این پیوندها و نفوذپذیر کردن و فروریختن مرزهای مختلف زندگی اجتماعی، آن دنیاها را به شدت متزلزل و حتی نابود کرد."