خلاصه ماشینی:
"پس از این دیدار،شمار بیشتری از رجال به دیدنش رفتند و مدتی بعد همسر ناصر الدین شاه و مادر مظفر الدین میرزا«سیاحتنامه»(سفرنامه)ی او را خواست و حاج سیاح آن را نزد ملکه فرستاد(خاطرات،ص 241)که با توضیح حاج سیاح به نظر میرسد یادداشتهای سفر اروپا در آن وقت مدون بوده است.
حاج سیاح پس از این دیدارها و آشناییها هیچگونه مسؤولیتی در حکومت نپذیرفت و به سیر و سیاحت در نقاط مختلف ایران ادامه داد، باز هم به اروپا،مصر،عربستان،هند و جاهای دیگر سفر و مشاهدات خود را یادداشت کرد(- خاطرات،ص 113-282).
،ص 1-4؛همو،«موخره»،در:همان،ص 634-635؛سیاح،فاطمه،نقد و سیاحت:مجموعهء مقالات و تقریرات،به کوشش محمد گلبن،تهران،1354 ش؛سیاح،محمد علی،خاطرات حاج سیاح یا دورهء خوف و وحشت،به کوشش حمید سیاح و تصحیح سیف الله گلکار،تهران 1346 ش؛همو،سفرنامهء حاج سیاح به فرنگ،به اهتمام علی دهباشی،تهران 1363 ش؛صدر،محسن،خاطرات صدرالاشراف،تهران 1346 ش؛ظهیرالدوله،علی،تاریخ بیدروغ،تهران 1362 ش؛همو،خاطراتو اسناد ظهیرالدوله،به کوشش ایرج افشار،تهران 1367 ش؛فراگنر،برت،خاطراتنویسی ایرانیان، ترجمهء مجید جلیلوند رضایی،تهران 1377 ش؛فردوسی،علی،«حاج سیاح و اضطرار تعلق: حکایتی در تبارشناسی شرم و شهروندی»،ایراننامه،دورهء 19،ش 3(تابستان 1380):293- 333؛همو،«دور از تو نیست اندیشهام:بازگشتگی و آگاهی نوین ملی در خاطرات حاج سیاح»، بررسی کتاب(امریکا،1371):1467-1486؛قزوینی،محمد،«و فیات معاصرین:حاج سیاح»،یادگار،دورهء 5،ش 1 و 2(شهریور-مهر 1327):108-110؛محبوبی اردکانی، حسین،«خاطرات حاج سیئاح یا دورهء خوف و وحشت»،راهنمای کتاب،دورهء 11،ش 4(تیر 1347):225-229؛ش 6(شهریور 1347):316-321؛مهدوی،اصغر؛افشار،ایرج، مجموعهء اسناد و مدارک چاپ نشده دربارهء سیدجمال الدین مشهور به افغانی،تهران 1342 ش؛ میرزایی(زنجانی)،محسن،«پنج نامهء نو یافته از حاج سیاح محلاتی»،تاریخ معاصر ایران،کتاب هشتم(پاییز 1374 ش):226-239؛ناظم الاسلام کرمانی،تاریخ بیداری ایرانیان،چ 3،تهران 1363 ش؛هدایت،مهدیقلی،خاطرات و خطرات،چ 2،تهران 1344 ش؛ nasser deyhim, mehrbanoo,ẓintroductionẒ, in:haj sayyah, op."