چکیده:
تقویت توان ساخت داخل تجهیزات صنایع، ضمن خلق ارزش افزوده و رشد اقتصادی، موجب افزایش اشتغال، ارزآوری، کاهش وابستگی به خارج و درنهایت، ارتقای امنیت اقتصادی کشور می شود. این مهم به ویژه در صنعت نفت که ازجمله صنایع کلیدی و پیشران کشور است، اهمیتی دوچندان دارد. از سال ها پیش، شرکت های متعددی در ایران شروع به فعالیت کرده اند و هم اکنون بالغ بر 800 شرکت در ایران در راستای بومی سازی قطعات و تجهیزات کلیدی فعالیت دارند. اگرچه به مدد این شرکت ها هم اکنون حدود 80 درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت قابلیت تولید در داخل را دارند، آسیب شناسی این حوزه نشان می دهد به دلایل مختلف از تمام ظرفیت این شرکت ها استفاده نشده است و برخی از آن ها با نیمی از ظرفیت خود فعالیت می کنند. برخی از مهم ترین دلایل عبارت از الف مشکلات مربوط به تامین نقدینگی و سرمایه در گردش، ب مشکلات تامین مواد اولیه، پ مشکلات حوزه ثبت سفارش و تخصیص ارز، ت مشکلات ترخیص کالا و امور گمرکی و ث مشکلات مربوط به انعقاد قرارداد و تبعیض بین شرکت های داخلی و خارجی است. با توجه به مزیت های تقویت ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت، توجه به مواردی مانند توانمندسازی و باور به توان بخش خصوصی، اتخاذ سیاست های ارزی مناسب و تدابیری برای پرداخت به موقع مطالبات تولیدکنندگان، اتخاذ استراتژی های کارآمد در راستای ارایه تسهیلات و حمایت ها، حمایت تعرفه ای و تسریع در ترخیص کالاها از گمرک و تشکیل کارگروه های تخصصی برای نظارت بر حسن اجرای قوانین حامی تولید داخلی تجهیزات صنعت نفت، در این زمینه موثر است.
خلاصه ماشینی:
اگرچه به مدد این شرکتها هماکنون حدود 80 درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت قابلیت تولید در داخل را دارند، آسیبشناسی این حوزه نشان میدهد به دلایل مختلف از تمام ظرفیت این شرکتها استفاده نشده است و برخی از آنها با نیمی از ظرفیت خود فعالیت میکنند.
با توجه به مزیتهای تقویت ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت، توجه به مواردی مانند توانمندسازی و باور به توان بخش خصوصی، اتخاذ سیاستهای ارزی مناسب و تدابیری برای پرداخت بهموقع مطالبات تولیدکنندگان، اتخاذ استراتژیهای کارآمد در راستای ارائه تسهیلات و حمایتها، حمایت تعرفهای و تسریع در ترخیص کالاها از گمرک و تشکیل کارگروههای تخصصی برای نظارت بر حسن اجرای قوانین حامی تولید داخلی تجهیزات صنعت نفت، در این زمینه مؤثر است.
بنابراين، ارتقاي وضعيت - بهطوریکه وضعيت بازار در اين بخش و دیگر بخشهايي كه بازار به نسبت دانش و ظرفيت توليد، بهطور محسوسي كمتر است - گام مهمي براي رونق توليد در داخل كشور شمرده میشود (اسعدی، متین و اقتصاد، 1398) تذکر این نکته لازم است که با توجه به پشتوانه قانونی موجود در کشور برای بومیسازی در صنعت نفت، وزارت نفت در سال 1393، طرحهای ساخت داخل کالاهاي مورد نياز صنعت نفت را در دستور کار قرار داد.
باید این نکته را مد نظر قرار داد که در کنار کاهش حجم بازار برای سازندگان داخلی، برخی دیگر از مسائل و مشکلات نیز وجود دارد که در تضعیف وضعیت سازندگان داخلی تجهیزات صنعت نفت مؤثر است.