چکیده:
مسالۀ این پژوهش، بررسی نقش و کارکرد ادبیات جنگ در عرضۀ اسناد برای تحلیلها و سیاستگذاریهای اجتماعی است. بر همین اساس، در سه موضوع «وضعیت اجتماعی مردم شهرهای جنوب»، «تحکیم یا تهدید هویت ملی» و «زنان»، نمونههایی را از این کارکرد متن ادبی نشان میدهد. برای بررسی موضوع، از میان جامعه آماری رمانهای جنگ، چند نمونه از داستانهایی که به این مسائل پرداختهاند، انتخاب شده و محتوای روایت آنها در مواجهه با مسائل اجتماعی مرتبط با مسائل مذکور احصاء شده است. این پژوهش نشان میدهد که روایت داستانی جنگ چگونه توانسته است دربارۀ مواجهه روزمره مردم شهرهای جنوب با مسائل اجتماعی ناشی از جنگ به ثبت وقایع نگارانه بپردازد و از این نظر، مخاطب متخصص، با انواع مسالهها و موضوعات اجتماعی ناشی از جنگ آشنا میشود و در حل مسائل و سیاستگذاریهای اجتماعی از آن بهره میبرد. در روایتهای منتخب، دگردیسیهای اجتماعی و تزلزل در بنیان خانوادهها به سبب جنگ، روابط اجتماعی مردم با هم و مردم با دولت، آوارگی و مهاجرت ناشی از جنگ و پیامدهای اجتماعی آن برای آوارگان و شهرهای مقصد، نگرش به زنان و هویتهای قومی و اثرپذیری آنها از جنگ برجسته است.
The literary text helps sociological knowledge in the analysis of social issues. In particular, fiction and the narrative world make it possible to search for issues that have emerged in complex forms in contemporary society.Reading a collection of stories is one of the ways to study the sociology of society and get acquainted with its cultural and social issues.The story and narrative, in addition to seeing the lesser-known or neglected details and dimensions of events, have the power to predict, interpret, and explain, and offer suggestions on many of these issues.Thus, just as social, psychological, and political experts are used to pursue social, political, and cultural issues in society, so can writers or literary critics.Because the literary text refers to aspects of social issues that have been hidden or ignored by other experts. Literature and literary text Prior documents and historical backgrounds express a subject, and in the science of sociology, the scientific and historical backgrounds of issues can be seen in past literary texts.
One of the social issues and topics that are considered in sociology and in literature and fiction is the subject of the text or the focus of the narrative, is the issue of "war". War changes the social structure of societies and creates new social problems. The sociology of war is also a place to study these issues.
خلاصه ماشینی:
مدعاي مقاله آن گاه ميتواند اهميت پيدا کند که بدانيم در زمانه اي که جنگ در جريان بوده و بويژه در ماه ها و سالهاي نخست جنگ ، پژوهش جامعه شناسانه اي نبوده است که به ثبت وقايع بپردازد يا اسنادي را براي پژوهش فراهم کند؛ بنابراين ، متنهاي رئاليستياي نظير زمين سوخته (١٣٦١) از احمد محمود، «روزي که دود جنگ در آسمان دهکده ديده شد» (١٣٥٩) خاطرات يک سرباز (١٣٦٠) و مجموعۀ از اين مکان (١٣٦٩) از قاضي ربيحاوي و برخي ديگر اهميت مييابد.
جست وجو در متنهاي داستاني جنگ ، اسناد و اطلاعاتي از پيشينه فرهنگي و اجتماعي برخي از موضوعات را در اختيار خواهد گذاشت و چگونگي رويارويي يا نوع نگرش به اين مسئله و ابعاد پنهان موضوع را از ديدگاهي نشان خواهد داد که جز در متن روايي ديدني نيست ؛ محل تلاقي ادبيات و جامعه شناسي همين جاست ؛ اين چنين است که متن ادبي ميتواند در بررسي مسائل اجتماعي اعتبار پيدا کند.
بنابراين با در نظر داشتن انبوهي از پژوهشهاي پيشيني، وجه متمايز اين مقاله يا هدف آن توجه دادن و تبيين مسأله مند اين نکته است که داستان اجتماعي جنگ به مثابه سند اجتماعي ميتواند به کار سياستگذاري اجتماعي و دانش جامعه شناسي بيايد؛ براي همين سه مسئلۀ اجتماعي «وضعيت اجتماعي مردم جنوب در نخستين ماه هاي جنگ »، «تحکيم يا تهديد هويت ملي» و نمونه اي از مسئلۀ زنان در اينجا طرح ميشود.