چکیده:
ظهور ملیگرایی در ایران سدة نوزدهم که زمینه های آن قبلا در تاریخ و فرهنگ ایران برای کسب هویت
ایرانی و ملی )نظیر قیام بابک، نهضت شعوبیه و غیره( قبل از ورود ایده های تجدد فراهم شده بود، در دوره
ناصری با توجه به نقش فعال روشنفکران ملیگرای آن دوره و تاثیر پذیرفتن از انقلاب کبیر فرانسه، در
جهت احیای هویت ملی خود، رنگ جدیدی پیدا کرد. ملیگرایی از دیدگاه روشنفکران عصر ناصری، توجه
به باستانگرایی ایران بدون در نظر گرفتن دوران اسلامی آن و نگاه حسرت آمیز به گذشتة ایران و تاکید بر
جدایی دین از دولت بود. این مقال ه بر آن است تا با استعانت از روش تحقیق تاریخی مبتنی بر توصیف و
تحلیل، دیدگاه های ملیگرایانة روشنفکران عصر ناصری ملکمخان، طالبوف، آخوندزاده، میرزا آقاخان
کرمانی و میرزا یوسفخان مستشارالدوله را مورد بررسی قرار دهد.
The rise of nationalism in Iran in 19th centuary which its grounds had already
been provided in the history and civilization of Iran before entering the
modernism ideas in order to obtain tne national and Iranian identity (such as
uprising of Babak, Shu`abia movement and so no), gained new color in Naseri
period with regard to the active role of nationalist intellectuals of that period and
being affected by Great Revolution of France in order to revive their national
entity. In view of the intellectuals of Naseri period, nationalism was considered
as paying attention to the archeology of Iran irrespective of considering its
Islamic periods and wistful look at the past of Iran and insisting on separation of
religion from government.
This thesis aims to attain the concept of national identity first, and then to
investigate the nationalist viewpoints of Malekom khan, Talebof, Akhondzadeh,
Mirza Agha Khan Kermani and Mirza Yousef Khan Mostashar.
خلاصه ماشینی:
بررسي ديدگاه هاي مليگرايانه روشنفکران عصر ناصري فرشته سادات اتفاق فر سعيده توکليراد چکيده ظهور مليگرايي در ايران سدة نوزدهم که زمينه هاي آن قبلا در تاريخ و فرهنگ ايران براي کسب هويت ايراني و ملي (نظير قيام بابک ، نهضت شعوبيه و غيره ) قبل از ورود ايده هاي تجدد فراهم شده بود، در دوره ناصري با توجه به نقش فعال روشنفکران مليگراي آن دوره و تاثير پذيرفتن از انقلاب کبير فرانسه ، در جهت احياي هويت ملي خود، رنگ جديدي پيدا کرد.
در اين عصر روشنفکراني مانند آخوندزاده و آقاخان کرماني سعي داشتند انديشه هاي مليگرايانۀ خود را در قالب باستان گرايي و عظمت ايران باستان ترويج دهند و تاکيدشان بر هويت ملي به جاي هويت مذهبي بود.
به طور کلي بايد به اين امر توجه داشت که عناصر سازندة هويت ملي ايراني، آن عواملي هستند که در وهلۀ نخست جنبه پايدار داشته و در طول چندين هزاره همچنان نقش اساسي در تداوم سرزميني و سياسي آن بازي کرده و برخي عناصر نيز در طول دوران هاي تاريخ ايران دگرگون شده و به شکل هاي جديد جلوه گر گرديده است .
هر چند بسياري از اين روشنفکران مدتي در ايران حضور نداشته ، ولي افکار مليگرايي و توجه به هويت ملي را در آثار و نوشته هاي خود، براي مردم بيان ميکردند که در جهت آگاه کردن مردم به حقوق خود و دعوت به مبارزه عليه استبداد بود.