چکیده:
جهاد کبیر بهمعنای اطاعت نکردن از کفار و مشرکان، دستوری الهی بر پیامبر اکرم (ص) است که در فضای مکه برای مقابله با مشرکان صادر شده است؛ در حقیقت خدا با این فرمان، خواسته که جامعه اسلامی در عرصههای مختلف زندگی در برابر خواسته دشمنان خود تسلیم نشوند و مطابق میل آن ها رفتار نکنند. مؤمنان باید نهایت تلاش خود را در جهت اقتدار جامعه اسلامی بهکار گیرند تا دشمن نتواند با اقدامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود به تسلط بر جامعه دست یابد و نتواند آنها را به تبعیت از خود وادار کند. در این پژوهش، نگارنده بهمنظور بررسی دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی ایران پیرامون جهاد کبیر با روشی توصیفی- تحلیلی به ساماندهی پژوهش پرداخته است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و برای تحلیل دادهها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که رهبر انقلاب اسلامی، سه رکن اصلی؛ حساسیت در مقابل دشمن و نقشه او، عدم تبعیّت از دشمن و مقاومت و ایستادگی در مقابل دشمن را در مفهوم جهاد کبیر مورد توجه و تأکید خویش قرار دادند. همچنین محورهای اساسی دیدگاه آیتالله خامنهای پیرامون جهاد کبیر را میتوان ذیل پنج محور؛ مفهومشناسی، الزامات، نقشآفرینان، عرصهها و پیامد و آثار جهاد کبیر، سازماندهی کرد.
Jihad Kabir (Mighty Struggle) means not to obey the unbelievers and mushriks (polytheists); it is a divine command which was revealed to Prophet Mohammad (PBUH) in Mecca to confront mushriks at the time. In fact, by this command- which Allah mentions in the Quran, He calls for an Islamic society that its people would not give in to the demands of enemies going through various junctures of life. The believers should strive diligently to uphold and promote the status and authority of the Islamic society so that the enemy would not be able to establish dominance over the society through its political, economic, and cultural measures and make people abide by them. This article analyzes Leader of the Islamic Revolution Ayatollah Seyed Ali Khamenei’s viewpoints with respect to Jihad Kabir, employing an analytical-descriptive method. Data have been collected through the library method and thematic analysis has been used to analyze the data. The result shows that the Leader- in his works and comments- has highlighted a number of issues including the enemy and its plots as well as disobeying the enemies and standing against them. Ayatollah Khamenei’s viewpoints regarding Jihad Kabir pivot around conceptology, requirements, actors, fields, consequences, and impacts of Jihad Kabir.
خلاصه ماشینی:
تبیین و تحلیل دیدگاه آیتاللهالعظمی خامنهای (مدظلهالعالی) پیرامون جهاد کبیر | فاطمه صحرائیان 1 | کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشکده غیرانتفاعی رفاه، تهران چکیده جهاد کبیر بهمعنای اطاعت نکردن از کفار و مشرکان، دستوری الهی بر پیامبر اکرم (ص) است که در فضای مکه برای مقابله با مشرکان صادر شده است؛ در حقیقت خدا با این فرمان، خواسته که جامعه اسلامی در عرصههای مختلف زندگی در برابر خواسته دشمنان خود تسلیم نشوند و مطابق میل آن ها رفتار نکنند.
البته باید اذعان داشت که امروزه جهاد، اقتضائات و الزامات خاصّی پیدا کرده است؛ زیرا وسایل ارتباطی چنان توسعه خیرهکنندهای یافته که اقصی نقاط دنیا را بههم پیوند زده و درهم تنیده است و درنتیجه، دشمنیها و رقابتها و نیز توازن قدرتهای جهانی در اَشکال و قالبهای جدیدی نمایان شده است، بنابراین بهطور یقین شکل جهاد نیز در شرایط امروز جهان متفاوت خواهد بود و البته این بهمعنای تغییر مفهوم و معنای جهاد نخواهد بود؛ (بشارتی راد، نظریه مقاومت و راهبرد جهاد کبیر، پرتال جامع علوم و معارف قرآن) چنانکه آیت الله خامنهای در این زمینه میفرماید: «دفاع همیشه، با آلات قهریّه نیست؛ با مشت نیست، با تفنگ نیست.
بنابراین رهبر انقلاب مهمترین نقش جوانان انقلابی را در مقابل نفوذ نرم دشمن، کار خودجوش فرهنگی میدانند؛«اینکه گفتیم جوانهای مؤمن و حزباللّهی و انقلابی کارهای فرهنگی خودجوش را رها نکنند و دنبال کنند، و همه دستگاههای فرهنگی کشور را دعوت کردیم و میکنیم که در این جهت حرکت کنند، این، بخش فرهنگیِ این عدم تبعیّت است، این جهاد بزرگ است، جهاد کبیر است» (خامنهای، بیانات در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسین علیهالسلام، 03/۰۳/1395)؛ چراکه در جنگ نرم، دشمن با نفوذ خود سعی در تغییر فرهنگ مردم دارد و براساس کار خودجوش فرهنگی است که میتوان هویتسازی انقلابی و اسلامی کرد و هویت ملی را تحفیظ و تقویت و مانع نفوذ فرهنگی دشمن شد.