چکیده:
شاهنامه اصلیترین سند هویت ملی ایرانیان است که فردوسی با تکیه بر روایات شفاهی و کتبی که از گذشتگان به ارث رسیده بود توانست در برخورد با بیگانگان هویت ملی ایرانیان را به تصویر بکشد و در این راه سختیهای فراوانی را تحمل کردند. این اثر ماندگار، مورد توجه شاعران و نویسندگان بسیاری قرار گرفته است از جمله حافظ ابرو؛ در آن زمان که ترکان بر ایران تسلط کامل داشتند او توانست با تاثیرپذیری از شاهنامه، عناصر حماسی و اساطیری را در اثر تاریخی خود بکار ببرد او توانست ویژگی شاهان ایرانی را به شاهان تیموری نسبت دهد و همچنین شخصیتهای آنها را با شخصیتهای تاریخی و قهرمانی ملی حماسه تشبیه کند. و همچنین او توانست پندهای حکیمانه و فلسفی خود را با پندهای شاهنامه عجین کند و با لحن حماسی بیان کند و بدین صورت میدانهای رزمی و حماسی را بوجود آورد و اینگونه است که ابیات شاهنامه در زبدۀالتواریخ حافظ ابرو نمودار شده است. در این تحقیق به بررسی افتراقات و تشابهات آثار حافظ ابرو با شاهنامه فردوسی پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
این اثر ماندگار، مورد توجه شاعران و نویسندگان بسیاری قرار گرفته است از جمله حافظ ابرو؛ در آن زمان که ترکان بر ایران تسلط کامل داشتند او توانست با تأثیرپذیری از شاهنامه، عناصر حماسی و اساطیری را در اثر تاریخی خود بکار ببرد او توانست ویژگی شاهان ایرانی را به شاهان تیموری نسبت دهد و همچنین شخصیتهای آنها را با شخصیتهای تاریخی و قهرمانی ملی حماسه تشبیه کند.
که در هر دو کتاب بـه آنها اشاراتی شده است که نشان دهندهی آن است که حافظ ابرو از گذشتگان خود مانند فردوسی تأثیر پذیرفته است ضرورت این پژوهش باتوجه به عظمت شاهنامه فردوسی در میان متون زبان و ادب فارسی، آثار و اشعار زیادی بعد از فردوسی و به تقلید از شاهنامه سروده شده است که در همهی اشعار، شاعران سعی کردهاند نه تنها از مضامین شاهنامه بلکه از سلاست و روانی آن استفاده کرده و اثری بر آن شیوه و پایه و در آن سبک و قالب بسرایند که میتوان با قطع یقین اذعان داشت که بعد از فردوسی هیچ اثری به پای شاهنامه فردوسی نرسیده است.
(همان، ج 2: 772) همچنین در شیوهی جنگیدن و ترتیب و صفآرایی سپاه و ابزارهای جنگی از همان شیوههایی استفاده میکرد که فردوسی در شاهنامه در جنگ اسکندر با لشکر فور بیان کرده است و دقیقاً حافظ ابرو در جنگ شاهرخ به آنها اشاره کرده است که در این جنگ، شاهرخ بعد از آرایش سپاه و تنظیم میمنه و میسره وقلب لشکر، چند مربط فیل در پیش قلب لشکر قرار داده بود و بر بالای فیلها تیرانداز جای داشت.
ابزار و آلات و لباسهای جنگی همانطور که در شاهنامه به ابزار و آلات جنگی اشاره شده بود حافظ ابرو نیز در کتاب زبدةالتواریخ خود از ابزار جنگی منجنیق برای از پا درآوردن دشمن استفاده کرده است.