چکیده:
تغییرات روانی اجتماعی، شناختی و بیولوژیکی در دورة نوجوانی، فرصتهای تحولی بیشماری را برای نوجوان فراهم میکند تا در رفتارهایی درگیر شود که به طور ضمنی، در اتخاذ سبک زندگی همراه با سلامت و یا به خطر انداختن سلامت اهمیت دارد. از طرفی، نوجوانان به کشف موقعیتهای مخاطرهای تمایل دارند و این امر ظرفیت آنها را برای نداشتن زندگی طولانی و حتی مرگ بالا برده است. در عصر حاضر به علت پیشرفتهای فناوری و تاثیر مستقیم آن برکیفیت زندگی انسان، پرداختن به مسئله سلامت و عوامل تاثیرگذار بر آن اهمیت ویژهای یافته است و تامین سلامتی افراد جامعه یکی از مهمترین مسائل اساسی در هر کشوری محسوب میشود. یکی ازموارد جدی تهدیدکننده سلامت که در سالهای اخیر با توجه به تغییرات سریع اجتماعی، ازسوی سازمانهای بهداشتی، مجریان قانون و سیاستگذاران اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات موجود در جامعه مورد توجه قرارگرفته است شیوع رفتارهای پرخطر در میان اقشار مختلف میباشد. به عنوان مثال پیشبینی شده است که تا سال 2030 تنها میزان بیماریها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات به رقم ده میلیون نفر در سال برسد. اگر پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی سایر رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد، خشونت و ایدز را نیز به حساب آوریم، آسیبهای وارده چند برابر میشود. هر چند که هیچ یک از اقشار جامعه از عواقب رفتارهای تهدیدکننده سلامت در امان نیستند اما بعضی از گروههای اجتماعی از جمله نوجوانان درمعرض خطر بیشتری قرار دارند. بطوری که بسیاری از قربانیان رفتارهای پرخطر در آینده از میان نوجوانان امروزی خواهند بود. بسیاری از نوجوانان در مقابله با دشواریها و بحران در دوره نوجوانی دست به رفتارهایی میزنند که سلامت حال و آینده آنها را مورد تهدید قرار میدهد. مصرف مواد، خشونت و رفتارهای جنسی ناایمن، عوامل بسیاری از موارد مرگ و میر در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را تشکیل میدهند. درحالی که بزرگسالان، بیشتر از بیماریهایی چون سرطان، نارسائیهای قلبی- عروقی و دیابت آسیب میپذیرند. بر اساس آمارهای پیشبینی شده توسط بانک جهانی در رابطه با شاخصهای توسعه جهانی در سال 2005 حدود 8. 5 میلیون نفر جمعیت کشورمان را نوجوانان 14 تا 18 ساله تشکیل دادهاند که این میزان معادل 12. 5 درصد جمعیت کشور بوده است.