چکیده:
در سـالهـای آغـازین سـلطنت پهلوی و اجـرای اصلاحات تقلیدی مورد نظر رضاخان، به حوزۀ داستان، رمان و رمان-نویسی اقبال بیشتری نشان داده شد ولی به تریج و با آشکارشدن نواقص و کاستیهای این اصلاحات در این دوره، ادبیات و نـوع ادبی رمان به ابزاری برای انتقاد از وضعیت آن زمان بدل گشت. رضاشاه در این دوران که کشور دورۀ سنت به مدرنیته را تجربه می کرد، سعی نمود با تشکیل دولتی مقتدر و قوی وتقلید از کشورهای غربی، حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، قضایی، و آموزشی کشور را سروسامان دهد. هدف از انجام این مقاله بررسی تاریخی اجتماعی رویدادهای دوران پهلوی در آثار داستانی آل احمد است که به روش کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است. حاصل پژوهش نشان می دهد که اقدامات اصلاحی پادشاهی پهلوی در حوزه های مختلف کشور، به آثار، نتـایج و واکـنشهـای مختلفی منتج گشت. در میان متـون ادبی، بخصوص رمان به دلیل ساختار و ویژگی های خاص خود این اوضاع را بازتاب می دهد. از این منظر آثار داستانی آل احمد به خوبی اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و فرهنگی این دوره را منعکس کرده است.
In the early years of the monarchy of Pahlavi and the implementation of the imitation reform of Reza Khan, the story of the story, the novel and novel novelty were more exquisite, But to Tridge and with the detection of deficiencies and shortcomings of these reforms in this period, the literature and literary type of the novel became a tool for criticizing the situation of that time. Reza Shah in this era, which experienced the country of tradition to modernity, tried to formate political, social, economic, economic, and educational areas of the country with the formation of a powerful and strong state and Western countries. The purpose of this paper is to investigate the historical social events of Pahlavi events in the works of Fictionali Ahmad, which has been done by library and analytical method. The result of the research shows that the amendment measures of the Pahlavi kingdom in different areas of the country resulted in various effects and reactions. Among the literary texts, especially the novel, due to its particular structure and characteristics, this situation reflects this situation. In this perspective, the works of Fictionalities Al-Ahmad well reflected the social, political and cultural situation of this period.
خلاصه ماشینی:
باز تاب مسايل سياسي و تاريخي در داستان هاي جلال آل احمد با روي کار آمدن پهلوي اول و به دست گرفتن ادارة امور توسط وي، اوضاع اجتماعي ايران به شدت متحول شد و جامعه ي ايراني دچار تضادهاي طبقاتي فراوان گرديد و در اين بين اقدامات پهلوي اول تأثير به سزايي در شکل گيري اوضاع اجتماعي داشت .
حسن صدر ميگويد: «رضاشاه بعد از مسافرت ترکيه در اغلب اوقات ضمن اشاره به پيشرفت سريع ترکيه از رفع حجاب زن ها و آزادي آن ها صحبت ميکرد، تا اين که اوايل خرداد سال ١٣١٤ يک روز هيأت دولت را احضار کرد و گفت : ما بايد صورتا و نسبتا غربي شويم و بايد در قدم اول کلاه ها تبديل به «شاپو» بشود و نيز بايد شروع به رفع حجاب زن ها نمود و چون براي عامه ي مردم دفعتا مشکل است اقدام کنند، شما وزرا و معاونين بايد پيش قدم شويد و هفته اي يک شب با خانم هاي خود در کلوپ ايران جمع شويد و به حکمت وزير فرهنگ دستور داد که در مدارس زنانه معلمان و دخترها بايد بدون حجاب باشند و اگر زن يا دختري امتناع کرد او را در مدارس راه ندهند»(ابوذر جمهري، ١٣٨٥:ص ١٣) پس از تصويب اين قانون و علني شدن آن در سطح کشور، مقاومت هاي مردمي در مقابل اجراي آن آغاز شد.