چکیده:
انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، دگرگونی عمیقی در جامعه ایران، سیاست قدرتهای بزرگ و کشورهای اسلامی پدید آورد و موجب پیدایش مفاهیم و نمادهای تاثیر گذار فرامنطقهای در جغرافیای جهان اسلام شد. هدف پژوهش حاضر این است که ویژگیهای نمادین انقلاب اسلامی و بازتاب آن را در جهان اسلام مورد بررسی قرار دهد. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که ابعاد نمادین انقلاب اسلامی چگونه برساخته شدند و تحت چه رمزگانی در جهان اسلام بازتاب یافتند؟ در پاسخ به این پرسش بنیادی، پژوهش حاضر با استفاده از نظریه جامعه شناسی نمادین «پیر بوردیو» جامعه شناس فرانسوی، تلاش میکند با ارایه شواهد و مستندات تاریخی نشان دهد که چگونه نمادهای تاثیرگذار در دوران انقلاب برساخته شدند و نظام جمهوری اسلامی نیز با تداوم بازتاب این نمادها در جهان اسلام، گفتمان انقلاب اسلامی را امتداد میدهد.
یافتههای پژوهش نشان میدهد انقلاب اسلامی ایران با عرضه کالاهای نمادینی نظیر اسلام سیاسی، شهادت، آیینها، استقلال طلبی و محور مقاومت، شرایط را برای تحکیم سلطه نمادین بر جهان اسلام فراهم کرده است. پژوهش حاضر از لحاظ روش اجرا از نوع «تحقیقات توصیفی تحلیلی» است و در جمع آوری اطلاعات و دادهها از طریق مطالعات کتابخانهای استفاده کرده است.
The Islamic Revolution of 1979 created a vast transformation in Iranian society, the politics of great powers and Islamic countries, and caused the formation of effective regional symbols in the Islamic world. The aim of the current research is to study the symbolic features of the Islamic Revolution and its reflection in the Islamic world. Therefore, the main question of the research is how the symbolic dimensions of the Islamic Revolution were created and under what codes were they reflected in the Islamic world?
For the answer, by using the French sociologist Pierre Bourdieu's theory of symbolic sociology, an attempt was made to show with historical evidence and documents how influential symbols were created during the revolution, and in the continuation of the Islamic Republic of Iran, with the continuation of the reflection of these symbols in The Islamic world continues the discourse of the Islamic revolution. The findings of the research show that Iran's Islamic Revolution has provided the conditions for the consolidation of symbolic domination over the Islamic world by offering symbolic goods such as political Islam, martyrdom, rituals, independence and resistance. The method of the article is "descriptive-analytical research" and has been used to collect information and data through library studies.
خلاصه ماشینی:
پرسش اصلي مقاله حاضر اينست که نمادهاي تاثيرگذار انقلاب اسلامي چگونه برساخته شدند و تحت چه رمزگاني در جهان اسلام بازتاب يافتند؟ در پاسخ به پرسش اصلي پژوهش ، اين فرضيه شکل مي گبرد که در مقابل مدرنيسم مطلقه و غربگراي رژيم پهلوي ، دنياي نمادين جديدي از سوي نخبگان فکري شکل گرفت که بر پايۀ سنت شيعي و فرهنگ ملي ، اذهان ايرانيان و بعدها جهان اسلام را تحت تاثير قرار داد.
پژوهش حاضر به شيوه توصيفي - تحليلي به صورت نظري به تبيين ابعاد نمادين انقلاب اسلامي مي پردازد و با بهره گيري از نظريه جامعه شناسي نمادين «پير بورديو»۱ تلاش مي کند با ارايه شواهد و مستندات تاريخي نشان دهد که چگونه اين نمادها در دوران انقلاب برساخته شدند و اذهان ايرانيان را تحت تاثير قرار دادند و نظام جمهوري اسلامي نيز با بازتاب نمادين اين عناصر در جهان اسلام ، همچنان گفتمان انقلاب اسلامي را تداوم مي دهد.
1. Pierre Bourdieu «منصور معدل » در کتاب «طبقه ، سياست و ايدئولوژي در انقلاب » (۱۳۸۲)، از منظر ايدئولوژي و نقش اسلام شيعي ، پديده انقلاب را واکاوي کرده است و با تخفيف نقش طبقه در شکل گيري انقلاب ، معتقد است بحران انقلابي زماني آغاز شد که نارضايتي اجتماعي در قالب گفتمان شيعي در مقابل گفتمان ملي گراي سلطنتي موفق شد با طرح دوگانه سازي ها، نبردي ايدئولوژيک را براي رويارويي مخالفان با رژيم پهلوي فراهم نمايد.