چکیده:
امروزه گردشگری از حقوق مسلم شهروندی به شمار میرود. بااینحال، گروههایی در جامعه نمیتوانند از این حق مسلم بهسادگی بهره ببرند. سالمندان، افراد ناتوان جسمی و حرکتی، افراد با آسیبها و ضعفهای بینایی یا اختلالات ذهنی از جملۀ این گروهها هستند که در بهرهمندی از خدمات فعلی گردشگری و سفر با مشکلات بیشماری مواجهاند. در پژوهش پیشرو، موانع گردشگری برای نابینایان بررسی شده اند. واکاوی نیازها و موانع گردشگری و سفر برای این گروه جمعیتی از راه مصاحبۀ نیمهساختاریافته با ایشان یکی از روشهای متقن برای نیازسنجی و برنامهریزی متناسب با نیازهای ویژۀ این گروه است. ازاینرو، دربارۀ موانع سفر با نوزده نفر از نابینایان کشور مصاحبۀ نیمهساختاریافته صورت گرفت. دادهها با روش تحلیل تماتیک و بهوسیلۀ نرمافزار تحلیل دادههای کیفی اطلس تیآی تحلیل شده است. بنابر یافتههای پژوهش، موانع گردشگری نابینایان را میشود در قالب موانع فرهنگی، مالی و اقتصادی، فردی و فیزیکی دستهبندی کرد. همچنین، برای برونرفت از این موانع و تحقق گردشگری در دسترس، لازم است حوزههای فردی، اجتماعی، فیزیکی، فرهنگی و زیرساختی در قالب برنامهای منسجم مورد توجه برنامهریزان و سیاستگذاران قرار گیرد.
Today, tourism is recognized as one of the inalienable rights of citizens. However, some groups in society are not able to benefit from this inalienable right simply. The elderly, people with physical and mobility disabilities, and people with visual impairments and mental disorders are among these groups who face many challenges in tourism and travel services. In this research, the obstacles to tourism for blind people have been studied. Analyzing the needs and barriers of tourism and travel for this demographic group through semi-structured interviews with them is one of the most reliable methods for needs assessment and planning according to the special needs of this group. Therefore, in the present study, a semi-structured interview was conducted with 19 blind people regarding the needs and obstacles of travel. The data were analyzed by thematic analysis method and by Atlas T.I. qualitative data analysis software. The findings of the research show that the obstacles can be categorized as cultural, financial and economic, individual and physical obstacles. Also, to solve these obstacles, it is necessary to consider Individual, social, physical, cultural, and infrastructural aspects in the form of a coherent program for planners and policymakers.
خلاصه ماشینی:
به این ترتیب، در پژوهش پیشرو موانع موجود در سفر و گردشگری با اتکا به UNWTO Manila Declaration accessible tourism نیازهای ویژۀ روشندلان واکاوی و به این پرسش اساسی پاسخ داده شده است که موانع سفر روشندلان و تحقق گردشگری در دسترس از منظر ایشان چیست؟ مبانی نظری معلول به کسي گفته ميشود که مشكل جسمي يا ذهني قابلتوجه و طولانیمدتي دارد، به صورتی که این مشکل بر توانايي وی در انجام فعاليتهاي طبيعي و روزمره اثر ميگذارد.
همچنین، امیدی خانکهدانی (1394)، در پایاننامۀ کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی قابلیتهای توسعۀ گردشگری در دسترس با تأکید بر کاربران ویلچر و نابینایان در موزهها (مورد مطالعه: موزۀ تاریخ طبیعی و تکنولوژی شهر شیراز)»، به این نتیجه رسیده است که مسیرهای عبور برای کاربران صندلی چرخدار مناسب است، اما آنها به اقلام و برچسبهایی که در ارتفاع بالا نصب شدهاند دسترسی ندارند؛ علاوهبر آنکه طبقۀ دوم موزه بهعلت نداشتن آسانسور برای ایشان کاملاً غیرقابل دسترس است.
یافتهها همانگونه که پیشتر گفته شد، هدف از انجام این پژوهش ارزیابی موانع پیشروی روشندلان در سفر و تحقق گردشگری در دسترس بوده است.
نیاز روشندلان برای سفر و مشارکت در گردشگری در قالب مفاهیمی چون نیاز به مناسبسازی معابر شهری، تسهیل دسترسی به فناوریهای ارتباطی متناسب با نیاز روشندلان، مناسبسازی سامانۀ حملونقل عمومی، تابلوها و علائم حسی ویژۀ معلولان و نابینایان صورتبندی شده است که در ادامه بهاختصار بیان میشود؛ گرچه بسیاری از نیازهای بیانشده صرفاً در حیطۀ موضوعی گردشگری محصور نمیماند و به برنامهریزی شهری نیز مرتبط میشود.